Furor Teutonicus blog | over | volg | teuto | lyme | archief | doneer | todo
🕰️
  ⬩  
✍️ Evert Mouw
  ⬩  
⏱️ 3 min

In langzamer vaarwater; lange-termijn problemen

Meer dan een maand geleden presenteerde het Centraal Planbureau (CPB) hun juniraming met als titel Lage economische groei tot 2017. Naar aanleiding daarvan mailde ik enkele van mijn vrienden. Een bewerkte versie van die mail staat hieronder. Ik twijfelde over een openbare publicatie, maar ik denk toch dat het zaken zijn waar je zowel individu als samenleving over na moeten denken.

Zo stelt het CPB dat “bij ongewijzigd beleid … een onhoudbare situatie voor de overheidsfinanciën ontstaat”. Impliciet wordt gesteld dat de lasten (belastingen) omhoog moeten en de uitgaven (voor bv. zorg, sociaal stelsel) omlaag.

De nieuwssite nu.nl berichtte ook over de juniraming, en benadrukte terecht de waarschuwing van het CPB dat het geschetste beeld eigenlijk nog best wel optimistisch was. Als Italiaanse of Spaanse banken vallen, of als er een nieuwe crisis komt, dan valt e.e.a. nog veel slechter uit. Hieronder in cursief mijn persoonlijke reactie.

De ellende is dat na die zeven magere jaren de vergrijzing pas goed inzet en de staatsschuld dan ook flink hoog geworden is.

Alles waar ik jaren terug al bang voor was wordt langzamerhand ingekleurd. Het is ontstellend dat het enige enigszins gezonde geluid komt uit de lager opgeleide deel, gebaseerd op ruwe intuïtie en (soms juiste) vooroordelen. Het hoger opgeleide deel is totaal de weg kwijt en gelooft in simpele idealen en zelfbedachte mythes, of heeft juist wel de weg gevonden: die naar Australië, Canada of de VS. En een enkeling maakt slim gebruik van de kansen die ontstaan in deze sluipende neergang, en weer anderen zitten gevangen in het vastgeroeste systeem.

Ik hou van dit land en kan nog niet echt emotioneel bevatten dat mijn rationele overwegingen, ook al heb ik ze al zo lang dat ik ermee vertrouwd zou moeten zijn, langzamerhand steeds meer materialiseren. Het Avondland glijdt langzaam weg, zoals een oude man langzaam maar zeker steeds zwakker wordt, terwijl hij wanhopig zoekt naar het levenselixer. Zal hij het vinden?

Steeds meer wordt het ieder voor zich, nadat eerst valse idealen de structuur verwoest hebben en nu ook de economische basis voor die structuur steeds zwakker wordt. Hoe lang zal Duitsland nog kunnen dragen? Alweer speelt Duitsland een centrale rol in de Europese geschiedenis, met alweer een onzekere afloop.

Het centrum, Duitsland, valt als laatste, zoals tijdens een belegering eerst de landerijen rond het kasteel vallen en pas later het kasteel zelf. De val is nog niet zeker, maar is wel goed mogelijk: in de euro zijn de al bijna gevallen landen en Duitsland met elkaar verbonden. Voor Nederland, nu economisch een deelstaat van Duitsland, is de uitkomst even ongewis en in discussies over de uitkomst worden de meningen dan ook meer gebaseerd op overtuigingen, idealen, mythes en wensbeelden dan op rationale analyses. Hoe kan het ook anders? We hebben het zo complex gemaakt dat de uitkomst niet te voorspellen is, maar dat we een flinke en langdurige ziekte hebben is voelbaar.

Damned.

![Death of a Phoenix, burning in the flames (ca. 12thC). From Wikipedia

Er zijn mensen die zich neerleggen bij dit weinig blije, maar wel realistische verhaal. Anderen geloven dat Europa als een Feniks kan herrijzen — het zou inderdaad niet de eerste keer zijn, maar meestal kwam zo’n herrijzenis pas na een totale crisis, een oorlog, iets waar geen zinnig mens op kan hopen.

Als we accepteren dat we als continent de bejaarde leeftijd bereikt hebben, wat dan te doen? Ons leefpatroon aanpassen? Rustig wandelen in plaats van wildwatervaren? Onze groeimodellen aanpassen? En wat doet die rationele, afstandelijke analyse met onze psyche, met ons collectief bewustzijn? Er zijn nogal wat open vragen. Grote vragen, gebaseerd op toekomstvoorspellingen die wel gebaseerd zijn op cijfers en demografische ontwikkelingen, maar toch slechts toekomstvoorspellingen.

De chaos in de economie is, naar mijn mening, niet alleen het resultaat van onze ouderdom — zowel cultureel als in bevolkingssamenstelling — maar ook het resultaat van onze culturele en politieke chaos. Als dat zo is, dan is er nog hoop. Wordt inzicht niet juist in chaos geboren?


Lokale kopie (mirror):


Deze blogpost werd in december 2022 overgezet van WordPress naar een methode gebaseerd op Markdown; het is mogelijk dat hierbij fouten of wijzigingen zijn ontstaan t.o.v. de originele blogpost.