De seizoenen in het levenswiel
Boeknotities bij Je levenswiel in beweging, door Femke Bloem. Uitgeverij Akasha, 2010.
Deze keer twijfel ik hoe ik het boek ga beschrijven. Vaak als ik een boek gelezen heb schrijf ik er wat notities bij, vaak met citaten en soms met wat gedachten en eigen zijsporen, die ik dan hier op mijn weblog zet. Dat doe ik meer voor mezelf dan voor anderen, maar wie weet heeft iemand er wat aan. Het gaat vaak over bekende boeken, maar dit boek is anders.
Ik ontmoette de schrijfster in de meimaand van 2019 bij een serie lezingen over oude goden en legenden. Haar boek lag op de tafel van een boekverkoper. Ze wist niet eens dat haar boek nog verkocht werd. Na een kort, spontaan en leuk gesprek was ik een boek rijker met uiteraard een paar woorden van de auteur in de kaft. Daarna heb ik geen contact meer met haar gehad.
Femke Bloem is kunstzinnig therapeute. Ze geeft yoga instructie en ze speelt harp (CD’s zijn te bestellen). Als je haar websites bekijkt kan ze wat “zweverig” overkomen, maar haar aanpak is heel pragmatisch. Ook heeft ze een passie voor natuurreligies. Zo kwam ze uit bij de “jaarfeesten”, de acht feesten die in neopaganistische kringen vaak gebaseerd zijn op de Keltische erfenis.
Het is een kleine wereld
Voor wie mijn weblog volgt is dit geen nieuw thema. Niet lang geleden kwamen hier mijn notities bij het boek Vivaldi van dominee Vreekamp die de verbinding maakte tussen de heidense, kerkelijke, joodse, en neopaganistische jaarfeesten. Vreekamp plaatste de seizoenen niet enkel binnen het jaar, maar ook binnen een mensenleven, binnen de historie. Zijn boek schreef hij aan de hand van de muziek van Vivaldi. De theoloog Vreekamp sprak voor zijn Veluwe trilogie ook met mensen uit de moderne Wicca om zich goed op het thema te oriënteren. Hij verwijst in zijn boeken naar Joke en Ko Lancester die “De acht jaarfeesten” schreven.
In ongeveer diezelfde sociale cirkel als de Lancesters had Femke Bloem contacten en zo kwam ze, door een tip van Merlin Sythove van Silver Circle Wicca, op het idee de levensfasen te combineren met de seizoenen.
Haar beschrijving van de thematiek kent dus overeenkomsten met die van Vreekamp. Ook bij Femke is het gehoor aanwezig: niet aan de hand van een beschrijving van Vivaldi, maar door de bijgaande CD met geleide visualisaties, waarbij door middel van meditatief luisteren naar een verhaal je meegevoerd wordt naar een fantasiewereld waarin je de grondpatronen van jezelf kunt ontdekken. Je eigen voorstellingsvermogen wordt ontwikkeld. Haar stem is bijzonder aangenaam en de gebruikte symboliek en structuur is zeer doordacht. Alleen al hierom zou ik iedereen het boek willen aanraden.
Natuurlijk is ze geen Vreekamp; geen “theoloog van de theologen” die de zaak ook intellectueel zeer grondig aanpakt. Haar uitleg en basis is goed, maar niet pittig intellectueel, en het boek ademt toch vooral pragmatisme uit. Je wordt uitgedaagd aan de slag te gaan met jezelf. Daarom is de titel dan ook Je levenswiel in beweging.
Hoe het boek werkt
Femke weet met veel nuance en vaardigheid het onbewuste aan te spreken. Haar symboliek komt uit oude tradities en zal voor mensen die interesse hebben voor het gedachtegoed van Jung ook zeer herkenbaar zijn.
Na een algemene inleiding wordt elk jaarfeest gekoppeld aan een periode van je leven, en voorzien van een visualisatie. Je krijgt inzicht in je ontwikkeling van kind tot wie je nu bent, zowel gevoelsmatig als verstandelijk. Aan het eind van het boek wordt dit geïntegreerd tot je “rode draad”, de patronen die zich in je leven afspelen, en je kern.
Je kunt snel door het boek werken, maar ik heb er lang over gedaan. Ik gaf er de voorkeur aan om het steeds met stapjes te verteren; nu bijna twee jaar later heb ik het uit. Elk hoofdstuk staat goed op zichzelf, dus je kunt het ook in brokjes lezen. Er is echter nog een andere reden voor mijn traagheid, en nu komt mijn kritiek.
Waar blijft de orde als chaos toeslaat?
Het boek gaat nogal uit van levensfasen zoals die vaak gebruikelijk waren in onze samenleving. Kindertijd, pubertijd, studietijd, carrière, kinderen krijgen, etc. Er wordt aandacht besteed aan de betekenis als je gedurende een levensfase niet verwerft wat gebruikelijk is, maar deze “normale” doorloop van het leven vormt deels de basis van het systeem. In een tijd waarin alles op z’n kop ligt en die structuur omver valt is zo’n aanname vaak niet meer werkbaar.
Met andere woorden, haar boek gaat uit van de veronderstelling van een enigszins normale ordening, een natuurlijke afwikkeling van het leven, in een tijd die steeds chaotischer wordt. Zeker is natuurlijke orde belangrijk, en dit boek helpt daar zeker bij, maar zonder een goed begrip van de sfeer van chaos is zo’n benadering mijns inziens niet evenwichtig. Zie ook mijn bespreking van de Liber Null.
Omdat ook mijn eigen leven niet volgens het “normale” model loopt (na VWO gewerkt, toch nog een studie, daarna nog een studie…) vormde de werkwijze van het boek niet altijd een match met mij. Ik denk dat ’t voor meer mensen kan gelden, in het speciaal voor mensen die buiten de gebaande paden wandelen.
Toch komt ze op het eind van het boek uit op “de as” die wel iets weg heeft van de “chaos” of bron zoals andere stromingen die noemen. Bovendien zijn de seizoenen en levensfasen realiteiten en vormen ze samen een dans.
De kosmische dans
Ik ken het verleden
Er rest mij de toekomst
En Nu is het moment
Dat die voor me staat…
(p.177)
Een belangrijk verschilpunt met Vreekamp is haar cyclische wereldbeeld, die echter wel goed resoneert met haar beschrijving van de seizoenen. Een christelijke visie gaat niet uit van reïncarnatie maar van een soort geschiedenis, waarbij de seizoenen tot de schepping behoren, maar de schepping zelf een beginpunt en een eindpunt heeft.
Ik vind het leven als dans sowieso een prettige metafoor om te gebruiken bij het aanschouwen van de levensweg. In deze dans des levens komen we altijd andere levens tegen waar we niet omheen kunnen. Je kunt meegaan in een bepaalde cadans, of over iets of iemand heenwalsen. It takes two to tango. Dit soort uitdrukkingen brengen op een toegankelijke manier informatie over het leven en hoe het geleefd – of dient – te worden. (p.15)
Aanbeveling en meer informatie
Ondanks de eerder genoemde kritiekpunten wil ik het boek toch van harte aanbevelen. Het leest licht en snel, terwijl de nuances van de seizoenen en de persoonlijke ontwikkeling in levensfases zowel gevoelsmatig als verstandelijk helder omhoog komen. Alleen al de geleide visualisaties maken het boek zeer de moeite waard en kunnen een goede, andere vorm van denken stimuleren.
Haar websites zijn te vinden op:
Let op! Haar website www.levenswiel.nl, die bij het boek hoorde, bestaat niet meer. Op de CD staan slechts vijf visualisaties; de resterende vier kun je per email aan de auteur vragen. Ze worden dan kosteloos digitaal toegezonden.
Deze blogpost werd in december 2022 overgezet van WordPress naar een methode gebaseerd op Markdown; het is mogelijk dat hierbij fouten of wijzigingen zijn ontstaan t.o.v. de originele blogpost.