Furor Teutonicus blog | over | volg | teuto | lyme | archief | doneer | todo
🕰️
  ⬩  
✍️ Evert Mouw
  ⬩  
⏱️ 7 min

Weggekocht voor stikstof. Hoe gaat het eigenlijk met de boeren?

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op het weblog van Ongehoord Nederland, dat inmiddels niet meer bestaat; daarom heb ik het hier herplaatst.

Nu alles over Corona gaat is het gemakkelijk om te vergeten dat ons land nog een hoop andere problemen kent. Horeca, ZZP-ers en velen anderen hebben het zwaar. Boeren gaan op 17 november opnieuw demonstreren. Ze hebben geen last van Corona, maar van Carola. Die stelt nu voor om boerenbedrijven uit te kopen via de provincies. Hieronder volgt een geopinieerde uitleg voor wie door de bomen het bos niet meer ziet.

Na het bespreken van de ontwikkelingen zal geopperd worden dat we afstevenen op een verstedelijkt en multicultureel land waarin ambtenaren en grote bedrijven de dienst uitmaken, terwijl voor natuur en boeren steeds minder ruimte overblijft.

Op 3 november jl. werd de opkoopregeling gepubliceerd in de Staatscourant. Als een veehouder wordt uitgekocht, dan wil de overheid heel zeker weten dat hij nooit opnieuw zijn oude leven weer kan oppakken. De veehouderij zal “niet elders in Nederland een veehouderij […] vestigen of overnemen, ook niet via een deelneming van de veehouder in een vennootschap, samenwerkingsverband of anderszins”. Een soort beroepsverbod dus. Helemaal vrijwillig is het niet: de boer zal zonder vergunning immers niet kunnen werken. Recent werd in de provincie Friesland al het ambtelijke advies gegeven om een niet vrijblijvend gebiedsproces te starten.

Heel vrijwillig…

De regeling is bedoeld voor bedrijven die binnen een straal van 10 km. van een zogenaamd “Natura 2000” gebied zitten. Dit is in veel gevallen juridische natuur of wensnatuur. Zo wordt bijvoorbeeld heide op de Veluwe – cultuurgrond, gemaakt door boeren – omgedefinieerd naar natuur. Bomengroei wordt dan als natuurschade gezien. Echter, van nature groeien daar juist bomen, iets wat je alleen met kunstmatige maatregelen kunt stoppen. Hierdoor zijn de stikstofnormen in veel gevallen onhaalbaar. Er zijn ook gebieden die wel echt last hebben van teveel stikstof, maar feiten en definities willen nog wel eens door elkaar lopen.

Hoe die 10 km precies werkt blijkt niet heel duidelijk uit de tekst. Dit is een mogelijke interpretatie.

De vrijkomende “stikstofruime” kan grotendeels benut worden voor de bouw van huizen, wegen, luchthavens en dies meer. We kennen veel immigratie, elk jaar een stad als Leeuwarden erbij, dus die ruimte is ook nodig bij dit beleid. We komen nu meer dan 340.000 woningen tekort. Naar buiten toe wordt e.e.a. gepresenteerd als beleid voor de natuur. In werkelijkheid wordt agrarische stikstof (ammoniak, NH3) vervangen door stikstof van industrie, wegverkeer en luchtvaart (stikstofoxiden, NOx). Of dat gezond is, daar zijn twijfels over.

De milieuactivist Johan Vollenbroek staat bekend als “aanstichter” van de stikstofcrisis omdat hij de eerdere regeling, de Programma Aankoop Stikstof (PAS), juridisch onderuit haalde. Hij streeft naar stikstofreductie, niet naar het vervangen van landbouwstikstof door industriële stikstof. Behalve de agrarische sector neemt hij nu ook steeds meer de luchtvaartsector, de industrie en het vervoer op de korrel.

De minister doet voorkomen alsof ze niet anders kan omdat we gevangen zitten in een juridische constructie en we gebonden zijn aan de Europese Habitatrichtlijn. Maar volgens Nico Gerrits, stikstofconsulent in ruste, is de Nederlandse strenge aanpak juist strijdig met de Richtlijn. In zijn stikstoftestament citeert hij artikel 2:

In de op grond van deze richtlijn genomen maatregelen wordt rekening gehouden met de vereisten op economisch, sociaal en cultureel gebied, en met de regionale en lokale bijzonderheden. Wanneer de negatieve economische gevolgen te groot zijn, staat de richtlijn toe dat doelstellingen om een habitat in een gunstige staat te brengen niet worden doorgevoerd.

Onze landelijke overheid schrapt gewoon bestaande bedrijven. De economische, sociale en culturele schade wordt voor lief genomen. Het “moet” immers vanwege “Europa”. Waarom hebben we dan strengere stikstofnormen dan Duitsland? Waarom staat dan in de Europese Habitatrichtlijn dat met regionale belangen rekening moet worden gehouden? Waarom gebruikt Nederland een eigen rekenmodel? Het meest fnuikende is dat een model van de werkelijkheid nu juridisch verheven is boven de werkelijkheid zelf. In de Staatscourant lezen we:

Voor de bepaling van die stikstofdepositie wordt gebruik wordt gemaakt van de Aankoop-Calculator, een rekeninstrument dat door de RIVM ten behoeve van de Minister van LNV is ontwikkeld voor de gerichte opkoop en dat gebruik maakt van depositieberekeningen van de AERIUS Calculator die wordt gebruikt voor de uitvoering van de natuurbeschermingswetgeving.

Kortom, je mag niet zelf gaan meten. Je mag geen andere rekenmodellen gebruiken, zoals die gebruikt worden in andere Europese landen. Je moet het rekenmodel van WC-Eend gebruiken om te voldoen aan de regelgeving van WC-Eend. Eerder al waren er ernstige twijfels over de beleidsgeschiktheid van de stikstofdata. Recent is gebleken dat in het AERIUS model ook nog eens ca. 80.000 hectare is bijgetekend als “stikstofgevoelige natuur”.

Kort samengevat: We hebben een opkoopregeling waarmee boerenbedrijven verplicht opgekocht kunnen worden. De opgekochte boeren mogen nooit meer ergens anders opnieuw beginnen. De vrijgekomen stikstofruimte gaat vooral naar huizenbouw, industrie, wegen en luchtvaart. De minister verschuilt zich achter de Europese Habitatrichtlijn maar negeert bepalingen over regionale belangen. Er wordt een eigen rekenmodel gebruikt dat juridisch verheven is boven de realiteit. Twijfels over het gebruik van dat rekenmodel zijn nog niet weggenomen. Aan de rekentool zijn miraculeus veel nieuwe stikstofgevoelige gebieden toegevoegd.

Een saillant detail is dat het rekenmodel, het Operationeel Prioritaire Stoffen model (OPS), maar heel matigjes onderhouden wordt. De broncode ziet er netjes uit, maar compileert niet goed meer in nieuwe omgevingen. Aanpassingen (“patches”) werden aangeleverd door Laros en Leenders; er lijkt weinig mee gedaan te worden. Als derden daarmee gaan rekenen heb je veel kans op een clusterfuck.

Waarom wordt alle beleid opgehangen aan het OPS model, maar wordt dat model maar matig technisch bijgehouden? De rekenmodellen lijken eerder beoordeeld te worden op hun geschiktheid voor welgevallige beleidsuitkomsten dan op hun technische en wetenschappelijke gehalte. Waarom werd autoverkeer anders berekend? Ook was er stevige kritiek van de commissie Hordijk.

Momenteel valt het stikstofbeleid zelfs onder de crisis- en herstelwet waardoor de minister in theorie de vrije hand heeft. Dat geeft “instrumenten” die voor de onderhandelingen kunnen worden ingezet. “Je kunt bedrijven hun milieurechten afnemen.” Op Bitchute staat hierover een korte video, waar de anonieme maker stukjes uit Rammstein clips aan heeft toegevoegd. Het eindigt met de explosie van een landbouwschuur.

Niet dat zo’n crisiswet nodig is. Op 10 november verloor de Provincie Limburg een rechtszaak die aangespannen was door milieuorganisaties. En boer heeft nu een vergunning nodig van de Provincie om zijn koeien in de wei te mogen laten lopen.

Waar gaat dit heen? De minister stelt een resultaatverplichting voor. In de Staatscourant valt te lezen:

Blijkens de kamerbrieven [..] dient in 2030 op ten minste 50 procent van de hectares met stikstofgevoelige natuur in Natura 2000-gebieden de stikstofdepositie onder de kritische depositiewaarden (KDW) te liggen. Om die resultaatsverplichting te realiseren is een stikstofdepositiereductie van gemiddeld 255 mol stikstof (N) per hectare per jaar in 2030 nodig.

De parlementaire redactie van De Telegraaf stelde vast: “Die hele operatie komt grotendeels op het bordje van een volgend kabinet. De praktische kant van de hete stikstofaardappel wordt daarmee doorgeschoven.” Na de eerdere schade die Carola Schouten opliep, waaronder het falen van de belachelijke veevoermaatregel, lijkt ze op de valreep nog haar reputatie te willen redden. Dat ze daarbij niet goed aansluit bij de boeren heb ik eerder betoogd.

Als het om reputaties gaat, dan in wiens ogen? De tendens naar meer bebouwing, meer wegen, meer vliegtuigen en mogelijk meer industrie is een tendens naar een voller land. In een voller land is minder ruimte voor natuur. Alle retoriek over natuurbescherming ten spijt past de nieuwe opkoopregeling vooral in een beleid dat uitgaat van verdere bevolkingsaanwas (immigratie dus), verdere verstedelijking en het nog verder organiseren van het land op basis van complexe regelgeving en kunstmatige modellen. Dat is goed voor ambtelijke instanties, multinationals en andere urbane groepen. Ook op andere beleidsterreinen zoals bij de coronacrisis zien we dat de belangen van MKB-ers en ZZP-ers op een lagere plaats komen. Ministers en Kamerleden, ongeacht hun politieke kleur, blijven maar al te vaak in een gesloten circuit van ministeries en grote bedrijven werkzaam.

Voor boeren is er zo steeds minder ruimte. Op 17 november zullen ze wederom protesteren. Behalve tegen de opkoopregeling zullen ze ook ergens voor demonstreren. Het concept Farmer Friendly zal aan het grote publiek gepresenteerd worden.

Verder lezen


Deze blogpost werd in december 2022 overgezet van WordPress naar een methode gebaseerd op Markdown; het is mogelijk dat hierbij fouten of wijzigingen zijn ontstaan t.o.v. de originele blogpost.