Furor Teutonicus blog | over | volg | teuto | lyme | archief | doneer | todo
🕰️
  ⬩  
✍️ Evert Mouw
  ⬩  
⏱️ 8 min

Het getal van de mens en de Ondergang

Al sinds Pythagoras, en ongetwijfeld nog eerder, hebben getallen een belangrijke symbolische betekenis in het religieuze en filosofische denken.

Vandaag de dag zijn het vooral complottheoretici die soms aan de hand van de meest vergezochte getallencombinaties geheime boodschappen menen te ontdekken. Dat moeten we maar negeren. Getallen kunnen helpen om verbanden en ideeën te symboliseren. Laten we eens kijken naar de mythische getalbasis in onze eigen cultuur, die sterk door de Bijbel is gevormd.

De mens heeft als getal zes. Dat komt uit Genesis. De mens wordt op de zesde dag geschapen uit klei (aarde) en uit de adem van God (hemel). Dit wordt soms gesymboliseerd als 3 + 3. Het zijn twee driehoeken, de opwaartse △ en de neerwaartse ▽. Als je deze combineert, dan krijg je de Davidster ✡︎.

Het zgn. getal van het Beest is 666. Dat is drie maal zes, oftewel drie keer de mens. De mens zonder God (zonder hemel, zonder Geest) is een Beest die op zijn eigen kennis, waarneming en rationaliteit vertrouwt.

Maar als eigen logica en empirie niet toereikend zijn, waar dan wel op te vertrouwen? De Openbaring en priesterlijke instituties zoals de Kerk zijn sinds de Verlichting van hun sokkels gevallen. De Wetenschap kwam op. Zelfs mensen zonder wetenschappelijke training gingen op het Sciëntisme vertrouwen.

Bijzonder is dat veel denkers van de Verlichting zich beriepen op de Klassieke Oudheid. Er werd soms verwezen naar de rationaliteit van Plato’s dialogen – terwijl het juist Plato was wiens missie het was de beperkingen van het menselijke verstand aan te tonen, Plato die zich liet leiden door Muzen en zijn god Apollo, Plato die het had over de Hogere Vormen en de visie van het Ene.

Apollo en de Muzen op de berg Parnassus. Door Johann Christoph Storer (ca. 1650). Via Wikipedia.

Dit nulpunt of deze leegte of stilte, waar het proces van schepping mee begint en mee eindigt, is gesymboliseerd als de rustdag of het getal zeven. Zonder dat punt is de schepping nog niet compleet en zonder dat punt lijkt wijsheid niet te bestaan. Als rustpunt en voorbij het menselijke is het echter ongrijpbaar.

En daarom vertrouwen we op onze eigen redenaties en bouwen we steden en staten, steeds groter, tot we een toren kunnen bouwen die tot die ongrijpbare hemel weet te reiken. We bouwen aan een Verenigde Naties, aan een toren van Babylon, aan een Europese Unie. En juist als Fukuyama’s einde van de geschiedenis in zicht is, juist dan slaat de Kaplan’s chaos weer toe. Waarna nieuwe beschavingsblokken zich vormen.

Hieronder nog wat meer over de mensen die het grote Babylon wisten te bedwingen, om daarna een sprong naar het heden te maken.

Intermezzo: Van Perzen en Asen

Het waren de Perzen die Babylon veroverden. Hun priesters, hun magi (magiërs), inspireerden later de Griekse denkers zoals Pythagoras en via die lijn ook het neoplatonisme. De Perzen boden bescherming bij de herbouw van de Tempel in Jeruzalem. Later lieten ze zich leiden door een ster aan de nachtelijke hemel, en duiken ze op als de magi (of “wijzen” of “koningen”) die eer komen betonen aan het Kind. Het volgen van zo’n Licht is niet nieuw: Xenophon schreef dat de troepen van de oprichter van het Perzische Rijk, Cyrus, een licht zagen schijnen dat hun vooraf ging.

De toren van Babel. Door Pieter Brueghel de Oude (1563). Via Wikipedia.

Het Perzische Rijk zou niet lang bestaan. De Perzen verloren hun ascetisme en discipline. Ze gingen zich mooi opmaken en genieten van luxe, en al snel werden ze zwak. De Griekse veroveraars onder Alexander de Grote hadden echter respect voor de oude Perzische cultuur.

De magi werden verdreven door de Islam en ze leven nu als de Parsen (“Perzen” is verbastering van “Parsi” of “Farsi”) in India bij hun Indo-Arische broedervolk en -cultuur, waar ze het eeuwige vuur of het eeuwige licht in hun tempels laten branden en hun grote Ahura (Asura) aanbidden. Zelf geloven ze dat hun volk en cultuur uit het hoge noorden komt; dat staat in hun sage van de Ariërs. Ik vermoed dat de nazi’s niet aan deze Parsen dachten toen ze die woorden en symboliek overnamen…

Het woord “asura” is etymologisch verwant aan “asen”, de Germaanse Asen dus, het godengeslacht waar Woedan, Donar en Tier deel van uitmaken. Ook deze Asen hebben een groot rijk ten val gebracht. De Furor Teutonicus maakte een einde aan het grote slavenrijk van Rome.

De (post)moderne mens zonder 7

De massa, vertrouwend op de dynamische wetenschap, zonder die echt te begrijpen, is het nulpunt of de Geest kwijtgeraakt. In de tegenstelling of polariteit tussen Hemel (Geest, Logos) en Aarde (Sophia) moet dan ook wel iets veranderen.

Het verstand zonder ster of zonder licht (zonder God-archetype) identificeert het “ik” met de eigen gedachten (ik denk dus ik ben) en maakt de wereld maakbaar volgens de patronen van die eigen gedachten. Dat zijn noodzakelijkerwijs deelgedachten en simplificaties, omdat taal niet toereikend is om de in de materie gewortelde mystieke totaalervaring over te dragen aan anderen.

De inspiratie uit de Hemel en ook de realiteit van de Aarde (biologie) worden vervangen door een zelf-identificatie met gedachten die steeds minder geworteld zijn. Dat gaat zover dat mensen hun lichaam via chirurgie en hormoontherapie aanpassen aan hun gefantaseerde identiteit.

De psychische ruimte, die bestaat door de scheiding van Hemel en Aarde (volgens Neumann), wordt kleiner, waardoor het bewustzijn versmalt. De extraverse ontwikkeling van het eigen biologisch-psychische geslacht stokt, waardoor ook de latere introverse ontwikkeling van de eigen innerlijke “ander” (anima, animus) minder kans krijgt en zowel het mannelijke als het vrouwelijke verzwakken. Die afnemende polariteit (tussen de geslachten, maar ook innerlijk) kan leiden tot genderverwarring.

De Egyptische hemelgodin Nut omgeeft de mensen en rust op de aarde(god) Geb. Hier is de man-vrouw polariteit dus omgekeerd.

Bron: Greenfield Papyrus, Wikipedia

Tegelijkertijd wordt door een toename van techniek en verandering in de omstandigheden de leefwereld steeds kunstmatiger. Er dreigt ontworteling: een loskoppeling van de eigen voorouderlijke cultuur en stamverbanden. Ook dreigen de fantasieën van het kleinere bewustzijn, overheerst door nog niet uitgesplitste archetypen, hun stempel te gaan drukken op de maatschappelijke en zelfs op de biologische realiteit.

Oude angsten voor bijvoorbeeld de wereldondergang worden, omdat ze niet langer via de mythe of religie een bewuste uiting vinden, onderdeel van de structuur van het maatschappelijk debat. Dat zie je bijvoorbeeld rondom de klimaatangst.

Onbewuste angsten en beelden hebben in deze lagere bewustzijnstoestand meer kans van slagen om de massa te beheersen, mits ze in een wetenschappelijk en/of humanistisch “rationeel” kader geplaatst zijn. Dat wil zeggen: de taal, wat zegbaar is, beheerst de mensen; de ongeschreven leer of het hogere bewustzijn verdwijnt naar de achtergrond.

Dat kan ook niet anders in een samenleving die gelijkheid predikt. Ongeschreven, mystieke inzichten zijn voorbehouden aan een priesterklasse; ze zijn niet toetsbaar, niet vertaalbaar naar het bewustzijn van de massa. De gelijkheid zonder Geest leidt vanzelf tot wat als hoogste denkbaar en voelbaar is: dat wat met woorden uitgedrukt kan worden.

Ragnarok

Omdat in zo’n wereld van gelijken, waarbij woorden en menselijke rationaliteit boven de biologie of de Geest gaan, iedereen zijn “eigen waarheid” heeft, verliest uiteindelijk ook de onbegrepen en overvraagde Wetenschap zijn status. Wat mensen voelen gaat op de voorgrond treden; maar dat is dan een gevoelswereld van stedelingen en (mentale) eneuchen die het contact met het nulpunt en met het het natuurlijke (seksueel-lichamelijke) al verloren hebben.

Cultuurpessimisten en Traditionalisten zeggen dat zoiets wel moet leiden tot een Kali Yuga, een Ragnarok of een Ondergang van het Avondland.

Optimisten klampen vast aan de Wetenschap en rationaliteit, zonder te beseffen dat juist die rationaliteit zonder suprarationaliteit (het Nous van de neoplatonisten) leidt tot een verlies van psychische ruimte en uiteindelijk een verlies van de beschaving.

Het getal van de mens is een noodlot: de mens 6 wordt nooit een goddelijke 7, niet uit zichzelf; het is een soort gevallen engel, met een mankerende vleugel, veroordeeld tot de golven van de tijd, om te leven met de opkomst en het verval van beschavingen.

Plato’s allegorie van de wagenmenner (ware Zelf) die twee paarden aanstuurt; ze willen niet dezelfde richting uit…

Science Fiction

Toch is er nog een sprankje hoop. De wetenschap en de technologie lijken steeds zo’n beschavingsondergang te overleven, in ieder geval deels. Elke volgende beschaving kan daardoor tot een nog hoger punt van ontwikkeling komen.

Voor het eerst in de geschiedenis hebben we, volgens Douglas Adams, n-n communicatie.

Die ontwikkeling wordt vervolgens gebruikt om te knutselen aan onszelf. De grote vraag is of zo’n hoogtechnologische samenleving ons nog mens zal laten, of dat we toch eerder een soort androïdes cyborgs (dank Eduard – zie discussie hieronder bij de reacties) zullen worden.

De toekomst is daarmee oneindig, het “getal” ∞, verwant met een ongrijpbaar nulpunt.

Worden we als de Borg? Picard als Locutus (via Wikipedia).

Reacties

✉ Eduard Loomans op 2020-10-05

Niet androides maar cyborg. Het is vrij zeker dat we, onze biologie, gaan samensmelten met techniek. Het is, los van simpelweg het upgraden van onze biologische grenzen op een snellere manier dan biologische evolutie, de enige manier waarop we AI de baas kunnen blijven, door zelf AI te worden.

✉ Evert Mouw op 2020-10-05

Je hebt helemaal gelijk! Gecorrigeerd 🙂 Ik vrees dat je ook gelijkt hebt wat betreft de evolutie en de techniek. Het voelt voor mij nog niet helemaal gemakkelijk, dat sleutelen aan wie we zijn. Maar het is wel de meest voor de hand liggende ontwikkeling.

✉ Eduard Loomans op 2020-10-05

Verder een erg leuk stuk trouwens! Ja wie we zijn zal dan drastisch veranderen. Los van een arm en rijk kloof, het überhaupt te kunnen, lijkt me een ideologische kloof, (biologisch) mens te willen blijven of juist de technologie in het lichaam te omarmen (en daarmee bedoel ik geen knie prothese) ook erg waarschijnlijk.

✉ Roland Sassen op 2021-03-11

“De toekomst is daarmee oneindig, het “getal” ∞, verwant met een ongrijpbaar nulpunt. ” Bedoel je hier omega van Teilhard de Chardin?

✉ Evert Mouw op 2021-03-11

Nee, ik was niet bekend met Teilhard de Chardin, dus dank voor je reactie! Ik ga eens wat opzoeken over hem.


Deze blogpost werd in december 2022 overgezet van WordPress naar een methode gebaseerd op Markdown; het is mogelijk dat hierbij fouten of wijzigingen zijn ontstaan t.o.v. de originele blogpost.