Furor Teutonicus blog | over | volg | teuto | lyme | archief | doneer | todo
🕰️
  ⬩  
✍️ Evert Mouw
  ⬩  
⏱️ 3 min

Het offer en het loslaten

Het bloed van mensen kan de goden voeden. Dat is wat de Maya’s geloofden. Mensen werden geofferd aan de goden. En zo werden de goden sterker, klaar om de Maya’s te helpen.

Als we geloven dat de goden een soort memen of psychische inhouden zijn, misschien zelfs wel archetypen in het collectieve onbewuste, ja dan is het fysieke offer het sterkste ritueel denkbaar. Door het offer, de fysieke handeling en de bijkomende emoties, krijgt de godvorm een sterke gestalte.

De psychoanalytica en hermetiste Dion Fortune beschrijft in haar boek Moon Magic hoe de hoofdpersoon, een priesteres, op zoek gaat naar een priester om samen het ritueel van Isis uit te voeren. Ze gaat op zoek naar een “sacrificial priest”, iemand waar kracht en dreiging van uitgaat, precies wat nodig is om de magische lading op te wekken die haar in staat stelt om de vormen in de droomwereld te activeren. Het zijn de dromen van mensen die tot veranderingen en acties leiden.

In een ander boek schrijft ze over het nut van een bewust en snel uitgevoerd offer. Door iets op te offeren, iets niet meer na te streven, komt er ruimte voor iets nieuws. De goden vragen om offers. Persoonlijke doelen vragen ook offers.

Wat moet ik hier zelf van denken? Het offer lijkt universeel voor te komen in religieuze stelsels. Christenen geloven dat de zoon van God geofferd werd, het Lam was, om de zonde weg te nemen. In die zin is het offer een vorm van boetedoening om de toorn van de goden (of hier de Vader) af te wenden. Omdat het hier een soort offeren aan zichzelf is — de Zoon neemt de plaats in van de mensen — verschuift de daad van het offer van de mens naar de hemel. De resulterende lege plek werd, vermoed ik, ingenomen door het ascetisme en anti-wereldse in het vroege christendom. Waar het offer eerst een daad van de mensen was, is het nu een daad van God. Daarmee verliest de mens de aanspraak op zijn eigen kracht, maar mits de overgave compleet is, volgt daardoor ook een grotere troost voor hen die geconfronteerd worden met de grenzen van hun eigen kracht. Daarmee verliest het ook de innerlijke vlam, tenzij de goddelijke vlam gevonden wordt in ieder mens, zoals in de Gnosis. Ook dat kent weer zijn eigen problemen.

In de oude Germaanse verhalen lezen we over Wodan die negen nachten aan de wereldboom Yggdrasil hangt en één van zijn ogen opoffert, in ruil voor kennis en wijsheid. Sindsdien wordt hij de éénogige god genoemd.

The Hanged Man from the Druid Craft Tarot

Zo’n offer is bewust en wordt uitgevoerd om iets te verkrijgen. Het lijkt wel wat op de bewuste en beheerste depressie die sommige filosofen en kunstenaars accepteren om later tot nieuwe inzichten en creativiteit te komen.

Het offer bevat een sterker element van actie dan het loslaten wat in de moderne cultuur zoveel aandacht krijgt. Iets (op)offeren doet pijn, heeft een prijs, doe je niet zomaar. Een offer heeft consequenties. Het moderne loslaten lijkt zo vrijblijvend te zijn. Offeren doe je voor de Hoge Goden, voor wat je ziet als het goede en superieure. Loslaten doe je voor jezelf, waarmee de moderne mens al snel loslaat wat hij als het hoogste beschouwd.

Het offer had ook een sociale functie. Natuurlijk maakte het duidelijk wie tot de heersende klasse behoorde en wie offermateriaal was; hieronder zie je hoe de dood van een Indianenopperhoofd vergezeld ging met het offeren van 53 jonge vrouwen. Maar soms ook werden zonen en dochters van koningen geofferd. In sociaal opzicht maakte het duidelijk dat de orde in de samenleving niet kon bestaan zonder ook iets op te offeren. Alles kent een prijs, en men kan niet alles tegelijk hebben.

Wat we van het rituele offer kunnen leren is misschien wel dat er geen dromen tot gestalte kunnen komen zonder ook iets kwijt te raken.

An 18″ x 24″ graphite drawing showing the ritual sacrifice by strangulation of 53 of young women (aged 15 to 25) at the Mound 72 burial of an important personage, now referred to as the “Birdman” because of the falcon shaped arrangement of beads around his body. Mound 72 is a ridgetop mound at the Cahokia Mounds Site, a large Mississippian culture mound center located in present day Madison County, Illinois.

Deze blogpost werd in december 2022 overgezet van WordPress naar een methode gebaseerd op Markdown; het is mogelijk dat hierbij fouten of wijzigingen zijn ontstaan t.o.v. de originele blogpost.