Furor Teutonicus blog | over | volg | teuto | lyme | archief | doneer | todo
🕰️
  ⬩  
✍️ Evert Mouw
  ⬩  
⏱️ 4 min

Amen (2002) de beste Holocaustfilm? Amen!

Een SS-officier en een Jezuïtische priester vormen in de film Amen (2002) het duo dat probeert om het verhaal van de vergassing van tienduizenden joden aan de Paus te vertellen. Gaat het Vaticaan reageren?

Kurt Gerstein, de SS-officier, heeft echt bestaan. De rest van de film geregisseerd door Costa Gavra is vooral fictie, maar wel gebaseerd op historische gebeurtenissen en zou ook in werkelijkheid goed zoals in de film plaatsgevonden kunnen hebben. De Paus reageert terughoudend. De nazi’s zijn het beste wapen tegen het communisme, en bovendien reikt de macht van Hitler tot in Rome. Een ontluisterend verhaal over een wereld die het verhaal van de vernietiging van de Joden niet alleen niet kan geloven, maar ook niet wil horen.

Er zijn nogal wat films over de Holocaust. Ik heb er maar een paar gezien. Het trekt me niet zo, omdat het vaak een vertekend beeld geeft van de geschiedenis en ook politiek gebruikt of misbruikt wordt. Goede films over dit onderwerp scoren bij mij niet door zoveel mogelijk te lijken op een horrorfilm, maar door je ook aan het denken te zetten, zonder dat het een documentaire of saaie film voor intellectuelen wordt. Ik denk dat Amen (2002) precies die balans weet te vinden. Niet iedereen is blij met de film. Vooral katholieken vinden dat het Vaticaan in deze film er niet zo goed vanaf komt. Eigenlijk komt het hele Westen er in deze film niet zo goed vanaf…

Amen (poster)

De Holocaust blijft een zeer gevoelig onderwerp. Ondanks de vrijheid van meningsuiting, drukpers en onderzoek zijn er Westerse landen die zulke grondrechten aan de kant schuiven als het gaat om de Holocaust. Het in het openbaar in twijfel trekken van de aantallen kan in sommige gevallen strafbaar zijn. Dat Ernst Zündel een nazi is met heel foute opvattingen, dat is breed geaccepteerd, maar dat hij voor zijn opvattingen en publicaties jaren in de cel gegaan is zou je eerder verwachten in een primitief en corrupt land, niet in Canada en Duitsland die zeggen de liberale grondrechten te onderschrijven. In Duitsland in de cel voor het schrijven van een boek… hebben ze eigenlijk wel echt iets geleerd van hun boekverbranding onder de nazi’s?

Behalve overheden die de Holocaust beschermen als ware het een staatsreligie… en het daardoor magisch maken in plaats van wetenschappelijk… zijn er ook religieuze groepen die een liberaal-rationele verhouding tot de Holocaust moeilijk maken. Het bespreken van de Holocaust op middelbare scholen kan soms op weerstand van m.n. moslimjongeren rekenen. Waarschijnlijk is hun motivatie dezelfde als die van de neonazi’s: de Holocaust verschaft de Joodse staat legitimatie, en dus willen ze die legitimatie ontkrachten. Europese steden krijgen steeds meer te maken met jodenhaat. Dat gaat natuurlijk samen met de toenemende populatie moslims, waarvan de instroom mogelijk werd door de pro-immigratie en pro-multiculturalisme reactie die ontstond nadat we de satanische verschrikkingen van de Holocaust hadden aanschouwd. Ironisch genoeg zijn het nu vaak de kinderen van Joodse multiculturalisten en anti-racisme activisten die nu het slachtoffer zijn van die immigratie. Goede bedoelingen, wrange vruchten.

Dan is er nog de foute zingeving. De Holocaust wordt vaak (m.i. onterecht) als een groot leermoment gezien (“nooit meer”), zonder oog te hebben voor de unieke technologische en politieke omstandigheden van die tijd. Voor politieke doeleinden worden de oorzaken vaak tot in het absurde versimpelt — alsof (rassen)discriminatie daarbij de hoofdoorzaak was, zonder onderzoek te doen naar de achterliggende oorzaken van die rassenhaat. Iets waar ik recent over geschreven heb. In ieder geval zijn we nog niet niet klaar met de verwerking van de cultuurshock.

Bij het verwerken van die shock zullen we de these – antithese – synthese van o.a. Hegel moeten toepassen. These is hier de massamoord, de Holocaust, en onze zelfvernietiging. Antithese de tegencultuur, het multiculturalisme, de EU, en de ontkenning van de klassieke Westerse waarden. Synthese komt er pas als we zonder gedachtenverboden kunnen redeneren over goed en kwaad, verstand en waanzin van de nazi’s. En dat niet alleen: als we de nazi-ideologie ook kunnen zien als een product van de Westerse beschaving. De film Amen (2002) laat goed zien hoe “betrokken” andere Westerse landen zijn bij het lot van de Joden. De nazi’s haalden hun inspiratie mede uit Engeland en de VS. We zullen onze beschaving en onze identiteit opnieuw moeten uitvinden. Synthese.

De filosoof Nietzsche was een van de eersten die schreef over de dood van de oude waarden en de noodzaak van nieuwe waarden. Ook schreef hij over een nieuw Europa. Hij keek vooruit. En achteruit. De oude heidense religie (van de heide); de speer van Wodan zouden we nodig hebben. En het is waar: we zoeken naar onze wortels, en het oude verhaal geeft geen voldoening, want het is niet oud genoeg, niet oorspronkelijk genoeg. Sinterklaas kwam niet van een Griekse bisschop uit Turkije, maar kwam eigenlijk van Wodan.

We ontdekken onze oudere wortels. We reizen naar de toekomst vol robots. Ook die twee zullen we moeten samenbrengen. Er zijn politicologen die dat proberen, zoals Guillaume Faye met zijn Archeofuturisme. De man heeft geen geaccepteerde opvattingen en beweegt zich in schimmige kringen, maar mogelijk heeft hij interessante opvattingen — als ik zin en tijd heb ga ik ze nog bestuderen, en in de tussentijd onthoud ik mezelf van een mening over hem.

Een mooie documentaire over de achtergronden van de Holocaust en hoe de Westerse beschaving daarop reageerde is ook te vinden in de documentaire Judgment at Nuremberg (1961). Aanrader! Ook leuk om te lezen is een reactie van een Jungiaanse psycholoog op de banaliteit van het kwaad waar Hannah Arendt over schrijft.

The Jewish Channel: "Amen" Trailer

🔗 https://youtu.be/qoHMm5vctIM


Deze blogpost werd in december 2022 overgezet van WordPress naar een methode gebaseerd op Markdown; het is mogelijk dat hierbij fouten of wijzigingen zijn ontstaan t.o.v. de originele blogpost.