Europees nivelleren is een feest

Inleiding: glazen en landen kun je mixen

Men neme een half glas kleurige limonade en een half glas water. Men voege het half glas water bij het glas waarin de kleurige limonade zit. Men krijge een aardige mix. Zo werkt nivelleren: door te mixen, door grenzen weg te halen, krijg je de kleur en de welvaart van het gemiddelde.

In Europa halen we ook grenzen weg. Vrijhandel. Arbeiders uit het voormalige Oostblok kunnen hier aan de slag. Lidstaten in het zuidelijke deel krijgen subsidies en financiële garanties.

In de Alchemie is amalgamatie het mengen van twee stoffen of metalen, zodat ze het gemiddelde van de eigenschappen krijgen. Het echte doel van de alchemie is conjunctie, waarbij heel nieuwe (emergente) eigenschappen ontstaan. Dat zou de EU ook wel willen! Maar net zoals de Alchemie geen goud uit ijzer en zink kon maken, dreigt het Europese project ook het pad van amalgamatie te bewandelen.

Vraag

Nu wilde ik graag weten: hoeveel potentie is er om te nivelleren binnen de Eurozone? Het gaat me dus om de 17 landen van de EU die de euro als betaalmiddel gebruiken. Lidstaten van de EU die niet aan de euro meedoen betalen of ontvangen dan wel subsidie, maar participeren niet in grote gemeenschappelijke potten (“vuurwallen”) die de euro overeind zouden moeten houden.

Methode

Ik heb van alle landen in de Eurozone het BBP (bruto binnenlands product) en de bevolkingsgrootte opgezocht. Het gemiddelde inkomen (eigenlijk: product) per hoofd van de bevolking laat zich dan gemakkelijk uitrekenen. Ook kun je het gemiddelde van de hele Eurozone uitrekenen. Vervolgens is het simpel om te bepalen hoeveel elk land van dat gemiddelde afwijkt. Als je als land per inwoner meer inkomen hebt dan het gemiddelde, dan is er dus veel potentie om dat geld over te hevelen (te nivelleren) naar mensen in minder rijkelijk bedeelde lidstaten. Hieronder mijn tabel.

Resultaat

Verantwoording:

• Bevolking: Wikipedia (NL), 2013
• BBP = GPD: Wikipedia (EN), 2013; IMF, 2012 (Millions of $US)
• Conversie 1 USD = 0.752190 EUR: Mid-market rates: 2013-09-14 09:20 UTC
• Luxemburg is een outlier met een erg kleine bevolking.

De tabel kun je downloaden als een Gnumeric spreadsheet: eurolanden.gnumeric

Discussie en bredere beschouwing

In bovenstaande tabel geef ik de potentie voor nivellering op Europese schaal weer. In werkelijkheid zijn variabelen als geografie (visserij, (zee)transport), cultuur en religie, heel misschien biologische erfelijkheid (de verschillen zijn wel erg klein), opgebouwde reserves, klimaat (!), natuurlijke grondstoffen (bv. aardgas in Nederland), bevolkingsdichtheid (huizenmarkt), etc. etc. ook van belang waardoor regionale verschillen altijd zullen blijven bestaan. Dat neemt niet weg dat die verschillen er nu in Nederland ook zijn, maar dat die gelijkgestreken worden via belastingen, subsidies, en gemeenschappelijke voorzieningen en risicodeling. Hetzelfde zal meer en meer het geval zijn in Europees verband. Daarom is de potentie tot het verder gelijkschakelen van inkomens een indicator voor de druk die mogelijk op de op dit moment rijkere landen kan worden gelegd. Nederland zit daarbij niet in een positie waarbij het veel kan winnen bij Europese “samenwerking” (lees: nivellering). Per inwoner zijn we al snel zesduizend euro per jaar armer als het Europese socialistische project helemaal wordt doorgevoerd.

Nivelleren is een socialistisch middel om de maatschappij beter te maken. Nivelleren kun je doen in eigen land, zoals de SP wil. De SP is dan wel weer kritisch over Europees nivelleren. D66 staat bekend als een economisch gematigd rechtse (liberale) partij, en zit niet zo te wachten op nivelleren in Nederland. Maar als het gaat om Europees nivelleren, dan spannen ze de kroon door vol enthousiasme de gemeenschappelijke munt en bijbehorende risicodeling te verdedigen. De PvdA is een gematigd voorstander van zowel binnenlandse als Europese nivellering, en is daarmee eerder een proponent van “samen zwak” dan van “samen sterk”.

Voor Nederland is het een gevaarlijk spel om op deze wijze door te gaan. Zelfs als de Europese economie gemiddeld genomen wel gaat groeien kan Nederland desondanks toch achteruit boeren doordat het een grotere hap van de kosten en risico’s zal moeten nemen. Dat zien we momenteel ook gebeuren, hoewel de crisis tevens verwijtbaar is aan slechte politieke keuzes, zoals de BTW verhoging. Er zijn helaas op dit moment maar weinig partijen die zich oprecht hard maken voor een BTW verlaging om de kaalslag in o.a. het MKB tegen te gaan.

Veel van de partijen die zich presenteren als zijnde zeker niet “populistisch” hebben belangen te verdedigen bij de overheid of bij grote (multinationale) ondernemingen. Europees nivelleren is voor zulke belanghebbenden geen enkel probleem, aangezien het nationale Nederlandse belang voor hen geen betekenis heeft. Gezien de verhoudingen in Nederland en de koers van de afgelopen tien jaar lijkt het me dan ook in de lijn van de verwachting dat nationale belangen het zullen blijven afleggen tegen de belangen van een Europees / kosmopolitische elite, grote internationale bedrijven en groeiende overheden. Partijen als de SP en de PVV voeren een achterhoedegevecht. Een mogelijk keerpunt vormt een afscheiding van Engeland. Maar het is nog even afwachten hoe serieus de Engelsen dat menen.

Tot slot: voor de Alchemisten was de zoektocht naar goud, of naar de steen der wijzen, meer een spirituele dan een materiële zoektocht. Ze waren zich beter bewust van de (on)mogelijkheden van transformatieprocessen dan onze huidige, hum, ’t schijnt “elite” te heten. Laten we hopen niet met een heleboel waardeloos metaal opgescheept te worden. Ik zou het Europese project graag steunen, maar dan wel met een duidelijke visie op de emergente eigenschappen van zo’n statengemeenschap. Europa heeft misschien de belofte om meer te zijn dan de samenstellende delen. Maar vooralsnog zie ik meer amalgamatie dan conjunctie.

Reacties

✉ Ward de Jager op 2013-09-14

En als we nou niet alleen het product maar ook de kosten niveleren? Bijv, Nederland schuift geld naar Estland maar als gevolg daarvan moet de huurprijs in Nederland ook omlaag, iets dichter naar het Europese gemiddelde. Daardoor hebben huurders in NL weer meer te besteden en gaat de economie beter draaien. 🙂

✉ Evert Mouw op 2013-09-14

De vraag is hoe elastisch dat soort kosten zijn. Zeker in een dichtbevolkt land met veel hypotheken zijn de woonkosten niet erg elastisch, en daar waar ze het wel zijn gaat dat direct ten koste van de spaargelden, pensioenen en woonwaarde. Oftewel, wegvloeiing van kapitaal richting Europese landen die qua financiële zwaartekracht lager liggen.

Verder is het niet zo dat alles in Nederland heel veel meer kost dan in het buitenland. Bv. een retourtje Den Haag - Amsterdam zal voor belastingen met de auto iets van vier euro kosten. Dat je er twintig voor moet betalen, komt door de bijna 70% belasting op brandstof. (Wegenbelasting en BPM niet meegerekend, immers wegen moeten ook aangelegd en onderhouden worden.) Belastingen zijn ook nodig om solidair te zijn met andere Europese staten. Dit natuurlijk even los van de belachelijk grote overheidssector, de multiculturele kosten, OS, subsidies, etc. die ook hun aandeel vergen. De EU is niet de enige kostenpost, maar potentieel wel een hele grote.

Deze blogpost werd in december 2022 overgezet van WordPress naar een methode gebaseerd op Markdown; het is mogelijk dat hierbij fouten of wijzigingen zijn ontstaan t.o.v. de originele blogpost.