Furor Teutonicus blog | over | volg | teuto | lyme | archief | doneer | todo
🕰️
  ⬩  
✍️ Evert Mouw
  ⬩  
⏱️ 3 min

Korte blik op natuurdoelanalyse Groote Peel

De provincie Brabant kopte Analyses bevestigen slechte staat natuur Brabant boven een artikel van 1 maart 2023. De conclusie stond bovenaan:

De Natuurdoelanalyses van de Natura 2000-gebieden in Noord-Brabant laten een verslechterd beeld zien van de natuur. Aanvragen voor vergunningverlening met stikstofeffecten op Natura 2000-gebieden komen tijdelijk stil te liggen.

(Blader naar onderen om meteen mijn conclusie te zien.)

Hoe ziet zo’n natuurdoelanalyse eruit? Het is wel aardig om er willekeurig eentje te nemen. Ik nam die voor de Groote Peel.

Als je begint met lezen zie je meteen wat technocratische maakbaarheidstaal. Een paar woorden vielen me op en met een shellscriptje heb ik de woorden geteld:

159 x maatregelen
125 x Natura
85 x habitattypen
16 x natuurdoelanalyse
16 x beheerplan
10 x kernopgave

Je zou bijna denk dat iemand op zoek is naar werk. Maatregelen! De natuur aan de natuur overlaten wordt ’m niet; maar als we het als culuurlandschap beschouwen is het natuurlijk gewoon goed beheer om dit te doen.

Hierop volgt een interessante en diepgaande beschrijving van de cultuurhistorische en biologische achtergrond. Veel toestandbeschrijvingen zijn gebaseerd op waargenomen aantallen soorten. Ik mis wel verhalen over de persoonlijke waarnemingen van mensen in het veld (primaire waarneming). Erg veel aandacht, terecht trouwens, is er voor verdroging en waterhuishouding. Zo wordt de “verregaande verdroging van de Groote Peel” (p.19) genoemd.

De genoemde reserves bij klimaatvoorspellingen zijn m.i. realistisch:

en de beperkte kennis van klimaateffecten, kan hieruit niet worden geconcludeerd dat maatregelen gericht op hoogveenherstel niet zinvol zijn (p.20)

KDW’s

Niet alleen waarnemingen vormen de basis van de analyse. Zo wordt uitgegaan van de door Jaap Hanekamp bekritiseerde KDW’s:

De stikstofdepositie in het gebied is en blijft veel hoger dan de KDW voor hoogveenhabitats en de stikstofvoorraad in het gebied is groot, na decennia van depositie. Stikstofdepositie stimuleert de groei van pijpenstrootje en berk en sneller groeiende veenmossen. Hierdoor is de vegetatie te dicht en komen sleutelsoorten van veenmossen en kenmerkende hoogveenfauna in de verdrukking. (p.41)

Niet alleen menselijke activiteit krijgt de schuld van de stikstofneerslag. Ook “Stikstofdepositie Ganzen” (p.98) wordt genoemd.

Rekenmodel AERIUS (OPS)

Problematisch is dat om de stikstofdepositie te bepalen uitgegaan wordt van het voor lokaal gebruik ongeschikte AERIUS (OPS) model.

AERIUS-gebaseerde kolommen

Maatregelen

Het voorzorgsbeginsel zorgt ervoor dat de stengste maatregelen nodig zijn. Zo’n beginsel gaat uit van een worst case scenario in plaats van een meer realistische average case.

In de Handreiking Natuurdoelanalyse (Jorissen e.a., 2022) staat dat bij onvoldoende bewijs vanuit het voorzorgsbeginsel niet kan worden uitgesloten dat er verslechtering is opgetreden of zal optreden, dus moet uitgegaan worden van een worst-case scenario (oordeel ‘nee, tenzij’). De vraag is dan vervolgens wat dat betekent voor te nemen extra maatregelen. (p.105)

De combinatie van KDW’s, het AERIUS (OPS) rekenmodel en het pessimistische wordt case voorzorgsbeginsel geeft dan dit soort maatregelen:

Maatregelen met betrekking tot afname stikstofdepositie Aanvullende bronmaatregelen zijn vereist om de stikstofdepositie af te laten nemen tot onder de KDW. In 2030 is er nog steeds sprake van lichte/matige/sterke overbelasting op H4030 en H7120. Het directe effect is een vermindering van de input van nutriënten en chemische stoffen. Daarnaast leidt een vermindering van de depositie ook tot optimalisatie van het systeem. Opslag/bomen verwijderen, kleinschalig plaggen, extensief begrazen en extensief maaien en herstel van hydrologie in de Groote Peel leidt tot het voorkomen van dichtgroeien van de vegetatie, maar als de verzuring ook afneemt, dan versnelt dat het herstel van het systeem. (p.113)

Waarbij opgemerkt dat veel maatregelen ook voor rekening komen van de beheerders. Denk daarbij aan begrazen en maaien.

Maatregelen zoals begrazen en maaien

Conclusie

Na zo wat doorbladeren en lezen is het denk ik toch een beetje een mix van waarneming + maakbaarheidsdenken + modelgeloof. Het is dus een mix; er zitten zeker ook realitsche elementen in en uitvoerige, evenwichtige beschrijvingen. Verder ziet het rapport er heel verzorgd uit.

Het deel over stikstof leunt zwaar op KDW’s en AERIUS en is daarmee zwak. Echter, het rapport benadrukt vooral de waterhuishouding. Ook wordt een mooi overzicht van mogelijke maatregelen gegeven.

Shellscript, rapport, etc.: natuurdoelanalyse.zip