Furor Teutonicus blog | over | volg | teuto | lyme | archief | doneer | todo
🕰️
  ⬩  
✍️ Evert Mouw
  ⬩  
⏱️ 10 min

De winter komt – Osterhaus heeft gelijk, corona in de plus. Grafieken, politieke keuzes en veehouders.

Waarom de coronacijfers er niet goed uitzien, hoe politiek en media verdeeldheid en complottheorieën voeden, welke keuzes er liggen, hoe de discussie vervuild raakt en hoe we er misschien samen toch doorheen kunnen komen.

De cijfers zijn niet goed

Gisteravond bij een Op1 talkshow was Ab Osterhaus niet optimistisch over de cijfers. Ja, het aantal nieuwe besmettingen vlakt af. Maar er komen nog wel steeds meer besmettingen bij. Er is nog steeds een stijging. Iets minder hard naar de afgrond racen is nog steeds naar de afgrond racen (R>1). Hij zei:

We zitten nog niet eens in de winter, dus op een gegeven moment krijgen we een lockdown.

Bijna iedereen vergeet de invloed van de seizoenen. Ik heb er al twee keer eerder over geschreven:

In die twee blogpost liet ik een grafiek zien die ik nog maar ’s herhaal, omdat onze ontwortelde, ver van de natuur verwijderde samenleving het contact met de seizoenen volledig kwijt lijkt te zijn. Kijk naar onderstaande grafiek en denk aan de woorden van Osterhaus, “We zitten nog niet eens in de winter,” nou heeft ie dan gelijk over de trend?

Het snotterseizoen in beeld. Bron: RIVM / Nivel.

Wie niet snapt dat, om het virus te vertragen, we meer ingrijpende maatregelen moeten treffen naarmate we meer in de buurt komen van, zeg, februari, die snapt (1) niets van de seizoenen en (2) kan zelfs simpele grafiekjes zoals bovenstaande niet interpreteren. Maar laten we ook naar ’t grafiekje kijken dat tijdens de uitzending getoond werd:

Aantal besmettingen: een afvlakkende maar nog stijgende lijn. Grafiek zoals getoond tijdens de uitzending van Op1 op 20 okt. 2020.

Nu zijn er een paar kanttekeningen te plaatsen bij de interpretatie van de gegevens.

  1. Dit zijn het aantal besmettingen dat gemeten is. Er worden meer PCR tests gedaan. Logisch dus dat je ook meer meet. Het gaat eigenlijk om het percentage positieve tests van het totale aantal tests [%pos]. Als dat percentage stijgt, dan hebben we echt stront aan de knikker, of… zie het volgende punt.
  2. Een PCR test is niet zo nauwkeurig en de uitkomst zegt dus niet alles. Uiteindelijk gaat het om het klinische beeld. Als iemand positief getest is maar het virus niet of nauwelijks verspreid, of niet ziek wordt, dan is het niet zo spannend. Je moet eigenlijk naar het aantal opgenomen patiënten kijken. Immers, het gaat (mede) om het voorkomen van een collaps van ons zorgstelsel.

Laten we dus andere gegevens erbij pakken. Het is t/m week 41 (een week ouder dus, oftewel de laatste trend zie je niet) bekend hoeveel mensen zich bij de huisarts melden met griepachtige klachten:

Het aantal mensen dat in week 41 voor het eerst contact met de huisartsenpraktijk opnam vanwege COVID-19-achtige klachten per 100.000 inwoners (exclusief bevestigde COVID-19).

Bron: Nivel

Nou, dat lijkt reuze mee te vallen. Hoe gaat het op de intensive care? Dat ziet er minder goed uit:

Het totaal aantal aanwezige patiënten met verdachte of bewezen COVID-19 op de IC per dag. 2020-10-21.

Bron: Bron: Stichting NICE

Anders dan in ’t voorjaar, toen we richting de virusarme zomerperiode bewogen, gaan we nu richting de winter. We hebben het tij tegen, we moeten laveren, winter is coming, etc. etc. En anders dan het in ’t voorjaar is het zorgpersoneel nu al meer uitgeput. Dus moeten we wat doen. En de kosten of “prijs” van wat we moeten doen, hoe we dat verdelen, mja dat is een politieke keuze.

Politieke keuzes

Politici applaudisseren graag voor de zorg, maar lopen weg als er over een loonscompensatie gesproken wordt. Geld wordt liever gegeven aan andere EU landen die er dan hun zorgmedewerkers een loonsverhoging mee kunnen geven. Of ’t wordt besteed aan een loonsverhoging voor de arme ambtenaren die zo hard moeten werken en nu thuis meer geld kwijt zijn aan koffie en WC-papier. Mja, iets van 70% tot 80% van de Kamerleden komt uit de ambtenarij of keert er weer naar terug. Prioriteiten, mensen. De zorg is onder Rutte al tien jaar lean-style afgebouwd, tot hele ziekenhuizen aan toe, dus dat kan heus nog wel verder afgebroken worden. Doen we toch gewoon een lockdown? Ambtenaren en werknemers van multinationals krijgen hun geld wel. MKB-ers en ZZP-ers zijn niet relevant. Vrijwel geen enkel Kamerlid gaat daar na z’n toneeljaren werken.

Te nemen maatregelen

Uit het feit dat we meer coronapatiënten krijgen op de intensive care volgt niet automatisch dat we iets moeten doen, of wat we moeten doen. Dat is nog altijd een keuze. Dit zijn de twee extremen:

Tussenoplossingen zijn vaak het gevolg van politieke afwegingen. Sommige sectoren, zoals de horeca, worden opgeofferd, terwijl bedrijven waar de Staat aandelen van heeft, zoals de KLM, ontzien lijken te worden.

Behalve bewezen oplossingen zie je ook de opkomst van emotiegedreven symbolische oplossingen, zoals pleidooien voor het dragen van mondkapjes buiten op straat. Waarschijnlijk heeft dat als belangrijkste effect dat we alleen maar sneller ziek worden.

Vervuiling van de discussie

Omdat de belangen groot zijn is er veel belang bij om de inputs te veranderen. Presenteer of benadruk de informatie die voor jou tot wenselijke politieke keuzes zal leiden, en onderdruk de informatie die jou niet goed uitkomt. Voor de samenleving als geheel leidt zoiets tot slechte keuzes, maar voor deelbelangen zoals die van politici (ambtenaren) kan dat goed uitpakken. Daarom is het misschien niet het beste idee ooit om politici en hun bevriende media invloed te geven op de definitie van “desinformatie” en “misinformatie”. In deze Covid-19 periode is er extreem veel censuur. Greenpeace heeft er een goed rapport over gepubliceerd. In Maarten! stond een sterk artikel over de rol die social media spelen. Yep, het zijn “linkse” publicaties die ik mijn overwegend “rechtse” lezers kan aanbevelen.

Hetzelfde zie je farmaceuten doen (HCQ slecht, vaccin goed), en mensen die tegen lockdowns e.d. zijn (vaccin slecht, HCQ goed). Oftewel, de meeste partijen maken zich er schuldig aan. En de media? Een aantal media hebben eerder al aangegeven geen berichten te plaatsen die kritisch zijn over het coronabeleid van de overheid. Daarmee zijn ze een soort publieksvoorlichting afdeling twee van de Rijksoverheid geworden; dat is bijna fascistisch Goebbels-stijl gedrag. Het verst ging daarin de hoofdredacteur van de Volkskrant, Pieter Klok,  die pleitte voor één land, één Rijksbeleid en één leiding:

Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Klok weigert kritiek op coronastrategie

🔗 https://youtu.be/Ul0mVOB0YNU

Als politici, ministeries en de belangrijkste media zich zo gelijkgeschakeld gedragen hoef je er in dit informatietijdperk niet lang op te wachten tot er zwaar overtrokken complottheorieën komen. Dat is open doel voor mensen als Lubach, die er een humoristisch programma mee kunnen vullen. Maar de zgn. fabeltjesfuik (linkje naar een artikel van Dimitri Tokmetzis in De Correspondent) bestaat toch vooral bij de gratie van de MSM, waaronder Lubach, die polarisatie in de hand werkt door zelf te weinig neutraal te opereren. Zodra een groep mensen het vertrouwen in de journalistiek en de overheid kwijt is krijg je de meest wilde verklaringen. Dat vertrouwen komt niet snel terug.

De grootste ramp is misschien nog wel de eenzijdige focus op cijfers die we hebben. Hierboven maak ik mezelf er ook aan schuldig. Ik zie discussies over mortaliteit — en zeker, de mortaliteit valt nogal mee. Nu artsen beter weten hoe ze optimaal moeten behandelen blijven mensen minder lang op de IC en hebben ze meer kans om het te overleven. Wat ik niet zie is discussies over langdurige of mogelijk blijvende schade aan longen, hart, geurorgaan, etc. Daar zijn ook (nog) geen cijfers voor. En dus hebben we het er niet over? Die langdurige schade, die ook veel mensen van middelbare leeftijd lijkt te treffen, zou wel ’s erger kunnen zijn in QALY’s dan de mortaliteit. We hebben ook geen cijfers over de psychosociale gevolgen, en wederom zien we daar dan weinig discussie over. Het lijkt “rationeel” om het over cijfers te hebben, maar het is allerminst rationeel om een factor buiten beschouwing te laten omdat je er geen cijfers over hebt. Integendeel, dat is gruwelijk irrationeel.

Voorwaarts dan toch

Hoe verder? Dat proces vraagt niet om procesmanagers maar om een inhoudelijk debat waarbij alle belanghebbenden aan het woord komen. Het vraagt in ieder geval ook om volledige eerlijkheid over mogelijke achterliggende belangen. Dat is erg veel gevraagd. Het zou leuk zijn als er een partij zou zijn die wat het eigen belang betreft niet heel erg gebonden is aan een bepaalde uitkomsten of een specifiek beleid.

Zo’n partij is er. Het is onze agrarische sector, met name de veehouderij. Die jongens hebben veel ervaring met besmettelijke ziekten. Ze kijken er realistisch naar. Van corona hebben ze niet veel last; ze wonen meestal buiten de steden en in de trein zaten ze toch al niet… Thuis blijven? Ze woonden meestal al bij hun werk. De bestrijding van infectieziekten is voor hen altijd al zakelijk geweest, een afweging tussen de gezondheid van individuele dieren en hun hele kudde. Mijn wijlen pa bijvoorbeeld, schaapherder, was bloedsnel als een schaap besmet was — een stuk sneller dan het RIVM. Maar hij ging ze liever niet binnen in de kooi houden waar ze zwakker zouden worden. Misschien moeten we ’s een paar veehouders een veeartsen om hun mening vragen. En dan niet “wat moeten we doen” maar meer “hoe zou je de afweging maken”. Zodat we een beetje nuchterheid terugkrijgen in een debat waar deelbelangen echt ondergeschikt zouden moeten zijn aan het nationale belang.

Toch wat concrete aanbevelingen

Het is niet aan mij, maar het zou laf zijn om een artikel te publiceren met kritiek op procesmanagement en mezelf dan te beperken tot het proces… Hier wat dingen die ik, puur persoonlijk en deels intuïtief, zelf zou doen als ik erover zou gaan:

Nou mensen… ik heb als persoontje nummer 4294967296 weer bijdrage nummer drie geleverd aan Het Grote Coronadebat. Dank voor het lezen, doe leuke dingen, relativeer en blijf gezond 🙂


Deze blogpost werd in december 2022 overgezet van WordPress naar een methode gebaseerd op Markdown; het is mogelijk dat hierbij fouten of wijzigingen zijn ontstaan t.o.v. de originele blogpost.