Het grote mysterie
We wandelen in de mist. Die ene boom dichtbij is nog duidelijk zichtbaar, maar de dingen iets verder weg zijn nog nauwelijks te onderscheiden. We fantaseren maar iets over wat we verderop zullen tegenkomen. En zo gaan we door ons leven heen: vol fantasie over het grote mysterie van ver weg.
Er zijn grofweg twee vormen van kennis: kennis die van buiten komt, en kennis die van binnen komt. En dan heb je ook nog religie en geloof, die veel te fantaseren hebben over het grote mysterie.
Kennis die van buiten komt
Dit wordt ook wel empirische kennis genoemd (episteme). Maar dit verhaal gaat over een mysterie, dus verwijs ik je verder naar de wetenschapsfilosofie.
Kennis die van binnen komt
Deze kennis ontstaat in ons hoofd. Misschien is het aangeboren kennis, misschien ook is het Goddelijke kennis (Gnosis), of misschien is het wel kennis die ontstaat in het bewustzijn, als een emergente eigenschap van de neuronen in ons hoofd (zie ook: cognitiefilosofie, philosophy of mind). Het zou een soort programmering kunnen zijn, kunstkennis, nuttig om te overleven, ontstaan in de evolutie. Mogelijk ook zijn het reflecties van hogere Ideeën (Plato) of Archetypen (Jung).
Veel abstracte kennis komt van binnen. Neem nu de wiskunde. Als je twee appels ziet, dan zie je geen twee. Je ziet twee appels. Het abstracte twee is een denkconstructie. Twee van niets is niets. Maar voor de geest is het idee twee wel iets.
Abstracte kennis is goed te omschrijven met symbolen. Daardoor zijn de overdraagbaar. Je kunt er met anderen over praten, en je kunt erover schrijven. Zo werd de wiskunde geboren.
Maar er is ook een vorm van kennis die van binnen komt en die je niet goed met symbolen kunt beschrijven. Daar kun je dus niet over schrijven. Je kunt het ook niet overdragen. Soms wordt dit de ongeschreven leer (van Plato) genoemd. Het is een vorm van kennis die wel gecultiveerd kan worden, maar alleen een directe innerlijke ervaring van het mysterie opent nieuwe ziensvelden voor de wandelaar in de mist. Voor alle andere medewandelaars blijft de mist even ondoorzichtig.
Er zijn veel religies die rituelen en mysteriën hebben ontwikkeld om zulke niet-communiceerbare innerlijke ervaringen op te kunnen wekken. Vaak wordt daarbij een beroep gedaan op fantasierijke beelden, waarin sterk geloofd moet worden (zie ook Jung’s Archetypen). Twee stromingen die het zonder zulke fantasie proberen te stellen zijn het Zenboeddhisme en de Griekse filosofie.
Zen
De irrationele methoden van het Zenboeddhisme zijn vaak gericht op het openen van de geest voor innerlijke ervaringen.
Toen Kakua terugkeerde naar Japan, hoorde de keizer van hem en vroeg hem zen te komen preken ter stichting van hem en zijn onderdanen. Kakua stond zwijgend voor de keizer. Toen nam hij van de mouwen van zijn gewaad een fluit en blies één korte toon. Beleefd buigend verdween hij.
Meer weten? Op het VWO heb ik een informatieve paper geschreven over de geschiedenis van het Zenboeddhisme.
Niet echt over Zen, maar wel mede over Plato wordt geschreven in het geweldige boek Zen and the Art of Motorcycle Maintenance: An Inquiry Into Values.
Neoplatonisme
Wiskunde en mystiek waren bij Grieken zoal Pythagoras (ja, die man van die stelling over driehoeken) geen tegengestelden. De regelmaat van de muziek werd als een wiskundige harmonie der sferen gezien, een poort naar de hogere Ideeën. Een leuke introductie over de ontwikkeling van de wiskunde is Donald in Mathmagic Land.
It is because the mind is at the end of its tether that I would be silent. It is because I think there is a way out – a way down and out – that I would speak. Sometimes – most time – I think that the way down and out leads out of the university, out of the academy. But perhaps it is rather that we should recover the Academy of earlier days – the Academy of Plato in Athens, the Academy of Ficino in Florence… At any rate, the point is first of all to find again the mysteries. By which I do not mean simply the sense of wonder – that sense of wonder which is the source of all true Philosophy – my mysteries I mean secret and occult; therefore unpublishable; therefore outside the university as we know it; but not outside Plato’s Academy, or Ficino’s.
— N.O. Brown, Mind At the End of Its Tether (Phi Beta Kappa Graduation Address, Columbia University, 1968)
Neoplatonisten baseren hun ideeën op Plato, maar zijn daarbij wel wat zweveriger. Ze geloven dat er een hoogste Idee is, het Goede of het Ene, waaruit alle verscheidenheid ontstaat. Er bestaat geen absoluut Kwaad als tegenpool van het Goede. Slechtheid is enkel het ontbreken van licht. De mens heeft een onsterfelijke ziel – een idee dat is overgenomen door het Christendom – en er bestaat een wereldziel, zie ook mijn pagina over de Anima Mundi. Verwant met het Neoplatonisme zijn de Hermetica en via die route ook de alchemie.
Echter, Plato zelf benadrukte in zijn Politeia ook het belang van kleine politieke gemeenschappen die zich hard moesten verweren tegen bedreigingen van buitenaf. Plato had dan ook vaak bewondering voor Sparta.
Verder in de mist, in nocte consilium
Tussen wetenschap en geloof zit dus een wereld van filosofie en mystiek. Ik nodig de lezer uit om het advies van Brown te volgen. Helaas schieten woorden tekort voor een goede uitleg; maar de begrijpende lezer heeft daar inmiddels begrip voor gekregen. Voorbij de schaduw van de mist, grot en eigen geest, daar is het onzegbare.
Oswald Spengler, bekend van zijn boek Der Untergang des Abendlandes, stelde dat iedere hoge beschaving een eigen symbool of idee had. Het ideaal van het Westen, van het Avondland, is volgens Spengler het reiken naar het oneindige.
In combinatie met elementen van het Christendom en het Marxisme maakt het ons gevoelig voor universalisme, wat soms leidt naar multiculturalisme en multi-etnicisme. Maar zulk egalitarisme is niet eigen aan het Avondland; het is eerder een culturele pathologie, waarvan de problemen al afdoende beschreven zijn door o.a. Plato en Nietzsche. Beide denkers schreven ook over het belang van een krachtige aristocratische elite.
Het ontstaan van een nieuwe aristocratie (in de werkelijke zin van het woord) is noodzakelijk. Maar eerst moet de groep die zich nu elite en progressief noemt en het geen van beide is uitgeschakeld worden. Gelukkig zijn ze ook zelf slachtoffer van hun pathologische denkbeelden. En daarna moet er nog eens kritisch gekeken worden naar de puur individualistische en materialistische elite, die vaak wel een werkende elite is maar niet werkelijk aristocratisch is en niet kan schouwen.
Er is nog zoveel potentie voor de ontwikkeling van wetenschap, technologie, samenleving, en niet te vergeten de geest. De uitdaging van deze tijd is groter en belangrijker dan velen denken: het is de terugkeer van het verlangen naar het oneindige.
Reacties
De reacties, 64 stuks, stonden op de nu niet meer bestaande site Artikel 7. Een kopie heb ik hieronder gezet.
✉ Aegolius cs op 3 September 2011
Evert Mouw,
U heeft inhoudelijk een sterk artikel geplaatst en met goed onderbouwde argumenten ter overpeinzing verstrekt.
Mijn complimenten!
Jammer voor u, is het niet op de FrontPage terecht gekomen.
Dat het u niet mag ontmoedigen en we nog vele pennenvruchten van u kunnen lezen.
Met groet,
Aegolius cs.
✉ Helmut Hoorn op 3 September 2011
@Evert Mouw
Voor niet ingewijden in de ideeengeschiedenis kan dit artikel een
bepaald zweverige en onbegrijpelijke indruk maken.
Een belangrijke historische zowel als actuele concretisering van
Sprenglers Westerse ideaal is m.i. te vinden in het christendom, dat hoe
dan ook te beschouwen is als de dragende spirituele kracht van de
Europese en Westerse cultuur.
✉ Aegolius cs op 3 September 2011
@ HH,
“Voor niet ingewijden”? 🙂 Er zijn vele riten om ingewijd te vergeraken.
U begrijpt me wel:
De mogelijkheden vanwege in een staatsgeloof/cultuurgebied te leven, bepaalt het verdere verloop, zoals het NL bestuur of EUSSR zich in gedachten hebben.
Met groet, gewaardeerde HH.
✉ kapotte rits op 3 September 2011
The Wealth of Nations, van Adam Smith, is ook heel inspirerend.
Ter zijde: Ik ben zelfs voorstander van een aristocratische
dictatuur! Volg mij!
Maar eerst TOTALE REMIGRATIE!
✉ Evert Mouw op 3 September 2011
Iedereen die gereageerd heeft, of dat nog gaat doen: dank voor het lezen van het artikel.
Ik ben me bewust van het feit dat het geen toegankelijk artikel was. Dat kan ook niet als het over dit onderwerp gaat.
@Aegolius cs: dank
@Helmut Hoorn: dat is ook zo, en het Christendom was daarmee een
belangrijke cultuurdrager – hopelijk ook nu nog…
@kapotte rits: The Wealth of Nations moet ik toch nog ’s lezen als ik
tijd heb
✉ kapotte rits op 4 September 2011
😉 EM
Het is handiger om The Wealth of Nations, van Adam Smith in de bewerking van PJ O’Rourke te lezen. Dan krijgt u er niet alleen The Theory of Moral Sentiments in samenvatting bij, maar heeft u het genot om de erudiete en eloquente O’Rourke lezen. ISBN 978 90 5330 636 9.
The Wealth in moderne uitgave omvat 900 pagina’s.
Zelf zou ik Taoïst kunnen zijn. 😆
✉ kapotte rits op 4 September 2011
Mij kan geen mysterie groot genoeg zijn, en bij voorkeur rauw!
✉ Rebecca op 4 September 2011
Er wordt aardig wat geld verdiend aan het zweverige met jezelf bezig zijn om jezelf prettig te voelen.
Het leven kan zo heerlijk simpel zijn wanneer je met je beide benen (weer) op de grond staat.
✉ vederso op 4 September 2011
@ Evert Mouw. Hier kan ik inderdaad niks mee. Ik vrees dat ik nog in de buurt van “Stahlgewitter” van Ernst Jünger en de vraag of ik in de toekomst nog een heerlijke “Schweineschnitzel” kan eten, verkeer.
✉ kapotte rits op 4 September 2011
😉 rebecca
Wat te doen als je geen grond onder je voeten voelt?
✉ Rebecca op 4 September 2011
kapotte rits zegt:
4 september 2011 om 19:35
Ik heb een zwemdiploma !
Mijn brein is zo geconditioneerd dat ik altijd een alternatief achter de
hand heb.
✉ vederso op 4 September 2011
@ Evert Mouw. Ik was 3x in China en ook in Shaolin, van die Kung Fu
weetjewel? Wat ik daar heb gezien aan onrechtvaardigheid , daar lusten
de honden geen brood van. De enige zelfverklaarde Zenboeddhist die ik
ken is ook meteen de meest achterbakse klootzak die ik ken.
Ik moest het even kwijt, sorry.
✉ Evert Mouw op 4 September 2011
Voor mensen die dit meuk vinden heb ik nog begrip ook. Ik zou ook zo reageren als ik niet enige voorkennis had. Ik probeer meestal toegankelijk te schrijven, maar dit was (te) belangrijk.
Toch mis je iets essentieels als je dit meuk vindt. Begin eens met zo ongeveer de belangrijkste filosoof van het Westen, en dan met zijn belangrijkste boek: De Republiek (de Politeia). Zelfs als leek kun je het lezen, en het is beter geschreven dan ik zelf ooit zou kunnen.
✉ kapotte rits op 4 September 2011
😉 rebecca
Dat scheelt een diploma reddingzwemmen! Als je van een ander afhankelijk bent… 😆
✉ kapotte rits op 4 September 2011
😉 Evert
Ik houd mij bij Adam smith: ‘Wat is het je waard?’
✉ vederso op 4 September 2011
@ Zande, tjezus, hemelchristus, kan je deze zweverigheid niet wat steviger het hoofd bieden, zoals ik van jou gewend ben?
✉ Evert Mouw op 4 September 2011
Ik begrijp dat het zweverig over kan komen als iemand de abstractie niet ziet en niet “ingewijd” is in de kern van de Westerse beschaving.
Sommige mensen hier verwarren abstractie met zweverigheid. Ik vrees dat ik ze niet kan helpen.
Hooguit kan ik ze wijzen op de conclusies onderaan mijn artikel, die gaan over elites. Misschien is dat wel concreet genoeg, ik citeer uit mijn tekst: “Maar eerst moet de groep die zich nu elite en progressief noemt en het geen van beide is uitgeschakeld worden.” Maar zonder begrip van de onderbouwing ben je dan hooguit van mening dat het “allemaal kut is”, zonder zelf boven dat het niveau uit te stijgen. Jammer.
✉ Tiemen op 4 September 2011
Plato is toch die gast die op zomerkamp ging naar Utøpia om zich te
laten indoctrineren door de revolutionair Che Socrates?
😉
✉ kapotte rits op 4 September 2011
😉 Evert
Niet zo pessimistisch! Dat over die elites zullen velen onderschrijven.
Gelovigen en ongelovigen hebben verschillende paradigma’s, en ik heb dat niet uitgevonden.
✉ vederso op 4 September 2011
@ Evert Mouw. Als we al überhaupt de Islam kunnen overwinnen, stel dat dit lukt. Daarna kan het Westen aan de slag met Confucius en Lao Tse. Hemelchristus; in welk kamp bevindt u zich eigenlijk?
✉ Evert Mouw op 4 September 2011
@Verderso: als er een prijs te winnen valt voor domme vragen stellen, dan heeft u er eentje gewonnen. Tot welk kamp ik gerekend kan worden lijkt me duidelijk genoeg, en leer anders maar gewoon begrijpend lezen. Dan wordt ik tenminste ook niet geconfronteerd met vragen over Confucius en Lao – namen die ik nergens in mijn tekst genoemd heb.
✉ Evert Mouw op 4 September 2011
@Zande: in het licht van de Nijmeegse universitaire / “elitaire” strijd tegen de “domme populisten” heb je inderdaad ook een intellectuele basis nodig om daar tegenwicht aan te kunnen geven. Zelf doe ik dat het liefst vanuit de kern van de Westerse cultuur.
✉ kapotte rits op 4 September 2011
😉 Verderzo
Met Lao Tse heb ik niet zo’n moeite, dat had hij met zichzelf ook
niet.
Leve de lust!
✉ N.O.Brains op 4 September 2011
Het begrip “beschaving” heeft helaas de laatste tijd nogal wat aan waarde verloren.
✉ vederso op 4 September 2011
@ Evert Mouw. Enigszins gekalmeerd zou ik zeggen; ga es kijken op “blog van toon kasdorp” waar “plato cs.” door de wetenschap is/wordt “geabrogeerd”. Zoek het verder zelf maar op.
✉ vederso op 4 September 2011
@ kapotte rits. Ik geef toe, met onzin als “Zen en de kunst van het
motoronderhoud”,
of “On the road”, “Dharmaschooiers”, krijg je mij op de kast. We hebben
onze handen vol aan een totalitaire ideologie, te weten de Islam.
Deze onzin kunnen we er even niet bij hebben.
✉ Evert Mouw op 4 September 2011
@Verderso: Ik heb kort gekeken, en via de zoekfunctie van Kasdorp’s weblog kon ik slechts één artikel vinden waar “Plato” in voorkomt:
https://akasdorp.wordpress.com/2011/08/25/de-staat/
Helaas een artikel zonder alinea’s, en voor mij – ik heb o.a. politicologie gestudeerd – bevat het wel erg veel herhaling van bekende feiten.
Moderne wetenschap en Plato gaan inderdaad niet samen, maar dat noemde ik al in mijn artikel. En dat niet samengaan zou je aan het denken kunnen zetten.
@Tiemen: Plato en socialisme? Geen idee, ik dacht altijd dat
socialisme uitgang van een soort bijna absolute gelijkheid van alle
mensen, alleen bezit zou verschil maken en dus afgeschaft worden… Maar
als jij denkt dat socialisme juist niet gelooft in gelijkheid, dan zou
je gelijk kunnen hebben. Heb je misschien een verkeerde samenvatting
over Plato gelezen? Weinigen lezen het oorspronkelijke werk – jammer,
want Plato beschrijft ’t beter en meer simpel dan de mensen die over
Plato praten of schrijven.
Verder is het niet zo dat we het te druk hebben met de Islam. Voor een
ware Westerling is de Islam een irritant randverschijnsel, maar niet
meer. De dreiging van binnenuit – de culturele strijd om het Westen en
tegen de cultureel Marxisten – is belangrijker.
@Zande(1): succes, Breivik ging je voor. Of wil je misschien toch
salonfähig worden? Dat is immers steeds meer nodig om de electorale
basis verder te vergroten.
@Zande(2): Als je dat boek leuk vond, overweeg dan ook “Lila”.
✉ vederso op 4 September 2011
@ Evert Mouw. Ok, ik kies voor de wetenschap met al z’n tekortkomingen. Groetjes.
✉ kapotte rits op 4 September 2011
Ik ga mij binnenkort storten op Koetsier Herfst. 😉
✉ vederso op 4 September 2011
@ Evert Mouw. Islam als randverschijnsel? Hier houdt elk denken op!
✉ lucky9 op 4 September 2011
Maar er is ook een vorm van kennis die van binnen komt en die je niet goed met symbolen kunt beschrijven.
Met respect maar op zulke formuleringen knap ik af.
Indien Evert Mouw geschreven had over een “vermoeden” van kennis die van binnen komt, dan zou ik het verdere relaas over niet-communiceerbare innerlijke ervaringen nog enigszins ernstig genomen hebben.
Nu hij deze formulering gebruikt als premisse voor zijn verder betoog kan ik dit onmogelijk opbrengen.
Mystieke waarnemingen en ervaringen zijn geen kennis maar hoogstens onverklaarde fenomenen. Ze kunnen de status van kennis overigens niet verwerven juist omdat ze onverklaarbaar zijn.
Kennis die niet kan bewezen worden is in het beste geval een gok om niet te zeggen een symptoom van antropocentrische hoogheidswaanzin, een illusie en dus een vervalsing.
Daar kan geen enkele Helena Petrovna Blavatsky samen met 100 andere theosopista’s één enkele jota aan wijzigen.
✉ kapotte rits op 4 September 2011
Gezien het laagwaardig karakter en het ontbreken van elke evolutionaire lust van de islam is het als randverschijnsel te beschouwen, evenwel zonder haar antagonistische inherentie te veronachtzamen.
✉ vederso op 4 September 2011
@ Evert Mouw. Ik had nooit gedacht dat de volgende situatie zich zou
kunnen voordoen. Dwz. als je de keel wordt doorgesneden, piep je wel
anders.
Daar moeten we ons allereerst op concentreren. Dat het tibethaans
boeddhisme een platte vorm van alledaagse feodaliteit is, weet ik ook
wel.
Meer is het niet.
✉ fulco op 4 September 2011
Wat bedoelt de auteur met aristocratie? Is dit de adel en geestelijkheid uit lang vervlogen tijd? Is dit de elitaire bovenlaag van een democratie?
Het antwoord blijft nij mij hangen als een mot in het lamplicht.
✉ trias politica op 4 September 2011
“En daarna moet er nog eens kritisch gekeken worden naar de puur individualistische en materialistische elite, die vaak wel een werkende elite is maar niet werkelijk aristocratisch is en niet kan schouwen”
Dodelijk.
Stuur deze zin maar naar de redactie van de NRC.
@ Zande: moet jij niet in Nieuw-Zeeland zitten ?
✉ vederso op 4 September 2011
Op dit moment weer een docu op het ZDF onder het motto; weg met ons!
✉ kapotte rits op 4 September 2011
😉 Z
Kunnen ze lekker besmettelijke ziektes oplopen en enge bacteriën en virussen verspreiden! Heerlijk: win-win!
✉ Evert Mouw op 4 September 2011
@fulco: de bovenlaag van een democratie is zelden aristocratisch. Aristocratie is ook per definitie niet erfelijk; het moet elke keer opnieuw bevochten worden. Ik heb het woord gebruikt zoals dat door bv. Aristoteles gebruikt werd. Een iets oudere definitie dus.
@vederso: vergis je niet, ik ben gek op wetenschap. Wetenschap heeft een relatie met wiskunde. Probeer nu zelf die lijn eens verder te trekken via bv. Pythagoras.
Algemeen: met alleen een “anti” ideologie kom je er niet. Je moet ook een positieve eigen identiteit, wereldbeeld etc. hebben en daarmee cultuurdrager zijn. Iets meer focus op de Westerse cultuur kan geen kwaad voor mensen die zich obsessief interesseren voor de Islam. Oplossingen komen daarna als vanzelf.
✉ fulco op 4 September 2011
@ Heer Mouw
Ik quote. Maar eerst moet de groep die zich elite en progressief noemt en het geen van beide is, uitgeschakeld worden.
Door wie moet de elite worden uigeschakeld? Door wie moet ze worden vervangen?
Ik ben bang dat u in de denkbeelden van de oude Griekse filosofen blijft steken en de streng met de werkelijkheid hebt gemist.
✉ Gert op 4 September 2011
Als de keizer Kakua daarmee weg liet komen dan was de man ongeveer net zo geschikt voor zijn baan als de politieke leiders van vandaag dat zijn. Je stelt een vraag en je krijgt een korte fluittoon als antwoord. Ik zou het verhaal zo laten aflopen dat direct na het magistrale optreden van de zenmeester de keizer met een belletje zou gaan rinkelen ten teken dat Kakua afgevoerd moet worden naar het gekkenhuis.
✉ Piet Klont op 4 September 2011
Ik heb maar één archetype.
Mijn spiegelbeeld.
✉ philippine op 4 September 2011
Louis Andriessen ’ De Staat ’. Dit werk ontleent zijn naam aan Plato’s Politeia die daarin zijn waarschuwende vinger opheft tegen muzikale vernieuwing:
“Zij, die de verantwoordelijkheid voor de stad dragen, zullen er
vooral op gespitst moeten zijn dat niet ongemerkt de klad komt in
onderwijs en opvoeding. Zij moeten in alle onderdelen waken voor
ongepaste nieuwigheden in de lichamelijke opvoeding en de muziek, en
zich daar uit alle macht tegen verzetten. Ze moeten er op verdacht zijn
dat iemand, die zegt dat de mensen die de meeste belangstelling hebben
voor het lied dat het nieuwste is op het repertoire van zangers, in de
negen van de tien gevallen geen nieuwe liederen bedoelt, maar een nieuwe
manier van zingen die hij aanprijst. Maar zoiets valt niet te prijzen en
kan niet worden geaccepteerd. Want overgaan op een nieuwe manier van
muziekmaken moet men vrezen als een gevaar dat alles en iedereen
bedreigt. Overal waar men aan de toonsoorten in de muziek tornt, wijzigt
men iets aan de fundamentele wetten van de samenleving.” Evenzo: “Muziek
met een ingewikkeld klankbeeld is zowel voor lichaam en geest
schadelijk.”
Welk een gedachtengang had Plato?
✉ kapotte rits op 4 September 2011
😉 Gert
Waar er zinvol van hoed gewisseld wordt, daar zullen toch de hoofden van ongeveer gelijke grootte moeten zijn.
✉ Evert Mouw op 4 September 2011
@fulco:
Het doet me deugd dat we het erover eens zijn dat de huidige “elite” of wat doorvoor ook doorgaat niet de belangen van het Westen / Avondland vertegenwoordigd. Ze moeten vervangen worden, hoe dan ook.
U en ik zullen dat moeten doen. Misschien dat vanuit de PVV, een deel van de VVD, een deel van de Christelijke partijen, en heel heel misschien zelfs een klein deel van de SP (in ieder geval EU sceptisch, verder troep) enig besef komt dat we als beschaving terug moeten naar “onszelf”. Mensen die zich identificeren met het Westen zullen het moeten doen, en ze zullen het lang niet altijd met elkaar eens zijn. Ik ga u ook geen blauwdruk geven voor de toekomst. Dat laat ik graag aan planeconomen over.
Het artikel heeft een filosofische inslag. Daarvoor heeft u enige voorkennis nodig, en ook iets wat helaas niet goed te definieren is. Voor andere, eenvoudiger en meer praktisch gerichte stukjes kunt u terecht op mijn weblog https://www.furorteutonicus.eu.
✉ Chaosophia op 4 September 2011
@ Evert
De fout van de right hand path is dat ze nog steeds parels voor de
zwijnen smijten.
De left hand path has become a lot smarter.
Don’t feed the moggels, as the British would say.
For what it is worth and in code:
(afbeelding verloren gegaan)
✉ Evert Mouw op 4 September 2011
@philippine:
Dat is een lastig stukje Platoonse tekst, en niet een deel waar ik zelf een voorkeur voor heb. De waarschuwing mbt verandering van onderwijs en cultuur (muziek) is overigens, terugblikkend op de veranderingen op die vlakken in Nederland van de afgelopen decennia, niet onterecht…
Verder is er een link met het conservatieve Sparta, bewonderd door Plato, en het verschil met Athene, waar mode en een wisselvallig beleid met directe democratie (anti-aristocratie) samenging. Vandaar Plato’s tegenstand tegen veranderingen, vooral qua opvoeding en cultuur. Overigens ging Sparta ten onder aan o.a. stilstand in de ontwikkeling, dus dat was ook niet alles.
Muziek had voor de Grieken een andere betekenis dan voor ons, omdat het verbonden werd met een wiskundige sfeer van harmonie. Die harmonie (ideeenleer) was er niet door chaos maar door orde. Tip: download het CBZ bestand over Donald in Mathmagic land (zie de link in het artikel) en een CBZ reader.
✉ Alf Janszoon op 4 September 2011
De heer Mouw stelt:
Begin eens met zo ongeveer de belangrijkste filosoof van het Westen, en dan met zijn belangrijkste boek: De Republiek (de Politeia). Zelfs als leek kun je het lezen, en het is beter geschreven dan ik zelf ooit zou kunnen.
Plato de belangrijkste filosoof van het Westen? I don’t think so. Eerder de belangrijkste obscurantist van het Westen. Herintroductie van het mythisch-religieus denken in een Griekenland dat (een unicum in de wereldgeschiedenis) de mythe aan het verlaten is op weg naar de logos.
http://www.goodreads.com/book/show/2260983.Vom_Mythos_Zum_Logos
Het neoplatonisme ging haast naadloos over het Paulinisch Christendom.
Ben het helemaal eens met Karl Popper die in zijn “The Open Society and its Enemies” Plato verantwoordelijk stelt voor het introduceren van het totalitaire gedachtegoed. Lees liever de werken van de sofisten, De Grote Generatie.
✉ fulco op 4 September 2011
@Beste Mouw
U moet met mij geen eerste maands dispuutjes uithalen. Ik heb nergens gezegd dat ik het met u eens ben. Ik heb u vragen gesteld, maar u blijft als een mot in het lamplicht cirkelen.
✉ Gert op 4 September 2011
@Rits
Dat maakt mij geen fluit uit haha.
✉ trias politica op 4 September 2011
@ mouw, u word uitgedaagd door Fulco. Geef hem antwoord. Mijn vingers
‘jeuken’ 😉
@alf jansz.: Plato staat voor de aristocratische elite, hier model
staand in het stuk van Mouw voor de huidige elite. De verdienste van de
filosofie van Plato was een denkmethode, geen afgeronde levensleer. Die
is er ook niet. Maar we kunen wel hopen op ‘de leerbaarheid van de
deugd’ en een echt discours. Beide hard nodig in deze tijden. De
sofisten hebben Plato niet altijd even goed begrepen of willen
begrijpen. Ik loop er niet zo mee weg, voor mij zijn het vooral
moraalrelativisten.
✉ kapotte rits op 4 September 2011
😉 Gert
U draagt nooit een hoed?
✉ kapotte rits op 4 September 2011
Mensen, zet de filosofen nou eens op stal. Dit slag mensen heeft veel meer kwaad dan goed gedaan.
✉ Chaosophia op 4 September 2011
Ik ben wel een beetje teleurgesteld in de atheïstische allergieën
hier.
Wat zo mooi bloeit in het Christendom antagonisme is nu toch een beetje
een ingezakte soufflé.
✉ Chaosophia op 5 September 2011
@ Rits
Ja hoor. We zetten alle filosophen op stal, behalve die van u, eten
boerenvla en laten Martin Bosma voor onze verlichting zorgen.
Lijkt me een enige pyjama party.
✉ Hannibal op 5 September 2011
@philippine
Plato wordt hoog geacht door zijn manier van redeneren, maar niet wat betreft de uitkomsten daarvan. Bovendien zijn de experimenten die op basis van zijn gedachten hebben plaatsgevonden zonder uitzondering rampzalig afgelopen, hetgeen voorspelbaar was.
@fulco
De definitie van een aristocratie is die van een gevestigde, en dus
erkende, elite.
EM kan dan wel zeggen dat het niet erfelijk is, maar dat gaat nogal in tegen de definities die daarvoor gemeenlijk worden gehanteerd.
Plato ging uit van een objectiveerbare aristocratie, een uniek maar
evenzo stompzinnig gezichtspunt, aangezien hij er van uit ging dat een
bepaald slag mens beter geschikt zou zijn om te regeren dan anderen.
Hoewel het op zich niet onmogelijk is daarvoor een case te maken, waren
zijn gedachten daarover te beperkt om serieus te kunnen worden
genomen.
De stompzinnigheid, btw, zit hem in de voorspelbaarheid van
geschiktheid. Verschillende situaties vereisen verschillende
kwaliteiten. Iemand als Churchill was zonder WW II nooit meer geworden
dan een eigenwijs politicus die grandioos mislukte. Meer voorbeelden
zijn uitgebreid gedocumenteerd, zowel positieve als negatieve.
✉ Hannibal op 5 September 2011
@Chaosophia
Martin Bosma op een generatorfiets? Ik kom!
✉ Chaosophia op 5 September 2011
@ Hannibal
Bovendien zijn de experimenten die op basis van zijn gedachten hebben plaatsgevonden zonder uitzondering rampzalig afgelopen, hetgeen voorspelbaar was.
Nu word het eens echt spannend.
Welke experimenten, door wie en wat was de rampzalige afloop
precies?
✉ Rijk Daalder op 5 September 2011
Plato was een communist. Murray N. Rothbard:
Although Aristotle, in the Greek tradition, scorned moneymaking and was scarcely a partisan of laissez-faire, he set forth a trenchant argument in favor of private property. Perhaps influenced by the private-property arguments of Democritus, Aristotle delivered a cogent attack on the communism of the ruling class called for by Plato. He denounced Plato’s goal of the perfect unity of the state through communism by pointing out that such extreme unity runs against the diversity of mankind, and against the reciprocal advantage that everyone reaps through market exchange. Aristotle then delivered a point-by-point contrast of private as against communal property.
http://mises.org/daily/3902/Aristotle-on-Private-Property-and-Money
✉ Chaosophia op 5 September 2011
IO Chaos behold:
Niets en Iets:
Het grootste mysterie is het Niets.
Het Niets is veel eeuwiger, dat het Iets.
Het Niets is onveranderlijk.
Het Niets is onvoorstelbaar.
Het Niets is ware eenheid, omdat elk iets onmiddellijk dualiteit
oplevert en daarmee verschil.
Het Niets kan niet bewezen worden, want bewijs is afhankelijk van
dualiteit.
En u allen heeft innerlijke kennis van het niets , niet de
uiterlijke.
Niets is zeker …… todat bewijs geleverd is, toch?
Wat alleen wil zeggen, dat het iets U nu zekerer verschijnt dan het niets.
✉ Evert Mouw op 5 September 2011
@Chaosophia: ik vond het een leuke boodschap, op een goed moment. Ik ga vannacht nog even die mooie tekst over “Het grootste mysterie is het Niets” overdenken. Dank 🙂
@Alf Janszoon: U geeft een inhoudelijk sterke reactie. Wat logos betreft, Plato’s dialogen zijn gebouwd op logica en rede, maar ik ontken niet dat er een directe lijn is van Plato naar “Paulinisch Christendom”. Overigens is dat wel een belangrijke peiler van onze beschaving. Toch zal ik uw advies om de sofisten te lezen ter harte nemen; en Popper staat zeker nog op mijn te-lezen lijst (tijd, tijd). Ach, en wat mythe betreft, Plato geloofde dat pure Logos voor de meeste mensen niet weggelegd zou zijn, dat is misschien wat pessimistisch maar is dat ook niet realistisch? En dat zien we hier toch ook gebeuren? Een mythe zou dan toch enige uitkomst geven voor hen die de Logos niet zouden kunnen zien. Bij Plato is de mythe een middel, geen doel.
@fulco: ik denk ook niet dat u mij gaat begrijpen, en zie het ook niet als mijn grote doel met dit artikel om door iedereen begrepen te worden… Of dacht u nu werkelijk dat u te maken heeft met een verkoper die ten koste van alles zijn waren wil slijten? Ik zou me dan toch werkelijk schuldig maken aan gedrag dat typerend is voor wat ik nu juist bestrijden wil. Overigens: ik had u al verwezen naar meer eenvoudige stukjes; die vriendelijke spot moet u toch niet ontgaan zijn! Spot, die u terecht verdiende: ik heb al verwijzingen (u vroeg naar een definitie van aristocratie, ik verwees naar Aristoteles) en concrete hints (over wie de elite moet vervangen) gegeven, terwijl dat niet eens het onderwerp was van dit artikel. Doet u nu toch niet alsof uw bewuste onbegrip mijn feilen is.
@Hannibal: in de praktijk zijn elites altijd erfelijk, al was het maar omdat intelligentie erfelijk is en er zoiets als “erfenis” bestaat. Ik doel inderdaad op een objectiveerbare aristocratie, en daar zijn inderdaad praktische problemen mee verbonden. Het is echter _niet_ zo dat er een werkelijk experiment met Plato’s ideeen is gedaan. Ik geloof dat een Romeinse keizer dat ooit wilde proberen, maar die stierf voortijdig. In het huidige kapitalistisch-democratische systeem is er in zekere zin ook sprake van een objectiveerbare aristocratie, alleen botst het wel met een aantal aristocratische waarden genoemd door Plato. Vandaar mijn tekst “En daarna moet er nog eens kritisch gekeken worden naar de puur individualistische en materialistische elite, die vaak wel een werkende elite is maar niet werkelijk aristocratisch is en niet kan schouwen.” Kortetermijn winstbejag leidt ook nu nog tot problemen zoals met de euro. Het is natuurlijk al een stapje beter dan anti-aristocratisch leiderschap zoals socialisten dat willen, maar ik blijf hopen op net iets beters – een ijdele hoop wellicht.
@Rijk Daalder: Totaal onjuist om Plato een communist te noemen, hoewel de kritiek van Aristoteles (een leerling van Plato) zeker wel hout snijdt. Ik heb dit punt in een eerdere reactie al van commentaar voorzien. Punt van verschil is dat communisten geloven in gelijkheid, en daar kun je Plato moeilijk, heel moeilijk van beschuldigen. Zelfs democratie was bij Plato niet veilig; het zou de tirannie van de middelmaat zijn. Laat staan socialisme… Maar het is waar dat de regerende klasse bezitloos en in een soort commune zou moeten leven. De kritiek van Aristoteles is terecht te noemen.
En nu: bedtijd. Morgen heb ik helaas geen tot weinig gelegenheid om online te komen. Eenieder dank voor zijn/haar aandacht. Ook degenen die het niet met me eens zijn. Ik vind het geweldig dat erover nagedacht wordt.
✉ Hannibal op 5 September 2011
@EM
Elites zijn juist niet altijd erfelijk, dit in tegenstelling tot het
lidmaatschap van een aristocratie. Vele, vele voorbeelden
mogelijk.
Ik noem er even drie uit verschillende categorieën.
1) Napoleon – Wie na een revolutie aan de macht komt, en daarbij zijn eigen medestrijders mede aan de macht brengt, schept zijn eigen elite.
2) Julius Caesar – Was een aristocraat, maar behoorde bij het begin
van zijn carrière beslist niet tot de Romeinse elite, om een veelheid
van redenen. JC is wellicht een definitiekwestie, maar hij was zeker
niet meer dan tweede echelon-elite ten tijde van het begin van zijn
komeetachtige opkomst.
Vergelijk qua afkomst ook de volkomen tegenstelling met Pompeius Magnus
– primaire elite, maar geen aristocraat.
3) Verovering – de koloniale verovering van een groot deel van de
wereld door Westerse avonturiers.
Dit voorbeeld is ietwat afhankelijk van de schaal van de verovering, en
gaat vooral op als de verovering op naam komt van een relatief kleine
groep. De leden van de groep worden als elite over het nieuwe
territorium uitgesmeerd. Specifiek is de verovering van Zuid-Amerika
door Spanjaarden exemplarisch.
Wat het Romeinse experiment van Plato betreft, ik heb het niet bij de
hand, maar wat mij er over verteld is ging het iets verder dan u
suggereert. Het is zijdelings ter sprake geweest in de doctoraal-fase
van mijn studie Oude Geschiedenis.
Naar mijn weten zijn er wel vaker referenties aan geweest, alhoewel niet
altijd in de puur politieke zin van het regeren van een politieke
eenheid. Het universiteitsbestuur in Nederland was er tot de invoering
van de WUB in de jaren zestig een rampzalig voorbeeld van.
✉ Caesar Lion Cachet op 5 September 2011
LS…
Darwin heeft gelijk. We zijn allemaal dieren.
De meest krankzinnige is de mens !
✉ toetssteen op 5 September 2011
Wat ik van Plato heel bijzonder vond was “de grot”. In al zijn eenvoud is hij toepasbaar op de hedendaagse materie. Het licht zien, maar toch naar binnen willen omdat de schaduwen van het wensdenken veiliger zijn, (lijken te zijn).
Persoonlijk ben ik een aanhanger van Thales van Milete en héél veel
later een man als G.E. Moore. Voor een deel met Schopenhauer.
De fout van Marx cs zit hem in het feit dat hij geloofde dat macht
afstand zou doen van de macht.
En dat is nu exact waar het mis gaat. Aristocratie (geboren of omhoog
geschoven) zal dat nooit doen. Altijd zal op die wijze opnieuw een
moloch aan baantjesschuiverij ontstaan. In de bron is dat nu net wat er
mis was met Marx’ ideologie.
Dat is dus ook wat er mis was en is vrijwel elk bestel; nepotisme.
✉ Alf Janszoon op 6 September 2011
@ Toetssteen
U stelt: “Persoonlijk ben ik een aanhanger van Thales van Milete”.
Wauw dat zie je niet veel. Thales, zoon van Examyas en Cleobulina. Deze
twee mensen hadden een Titaan ter wereld gebracht.
Ik las ergens: “Thales, Founding Father of Western Civilization”. Naar
mijn mening een terechte kwalificatie, want Eerste Filosoof.
Voortreffelijk werk over Milete:
Once they Were Brave, The Men of Miletus
Hans Willer Laale
ISBN: 97814208912
En dan te bedenken dat de bakermat van de Westerse Beschaving nu in
Turkyyeh ligt.
De ene anathema na de andere rolt mij van de mond.
Deze blogpost werd in december 2022 overgezet van WordPress naar een methode gebaseerd op Markdown; het is mogelijk dat hierbij fouten of wijzigingen zijn ontstaan t.o.v. de originele blogpost.